TRA2 Bölgesi’nde imalat sanayi, Türkiye genelindeki sanayileşme seviyesinin gerisinde olmasına rağmen son dönemlerdeki kamu ve özel sektör yatırımları ile önemli bir gelişme göstermiştir. Bölgede, sanayi sektörünün hem gayrisafi yurt içi hâsıla içindeki payı hem de istihdama katkısı nispeten artmıştır. Ayrıca OSB’lerde yapısal sorunların büyük bir kısmı çözüme kavuşturularak bölgenin yatırıma uygun alt yapı imkânları geliştirilmektedir. Çözüme kavuşturulan fiziksel ve beşeri sorunlar neticesinde bölge sanayisi pazarda rekabet edebilecek düzeyde üretim yapabilir duruma gelmiştir. OSB’lerde imalat sektöründe faaliyet gösteren firmaların modern üretim tekniklerini kullanması ve kümelenmelerine yönelik kamu destekleme ve yatırım çalışmaları ise artan bir yoğunlukta devam etmektedir.
Bölge illerinin her birinde OSB bulunmakla birlikte, Iğdır ve Kars illerindeki OSB’ler mevcut ve yeni yatırımcılar için cazip imkanlar sunmaktadır.
TRA2 Bölgesi gerek sınır kapılarıyla gerekse dış ticaret ve lojistik imkânları itibariyle serbest bölge potansiyeline sahiptir. Serhat Bölgesi’nde 4’ü açık olmak üzere İran, Nahçıvan, Ermenistan ve Gürcistan’a açılan 7 sınır kapısı mevcuttur. TRA2 Bölgesi, Türkiye’nin Orta Asya ve Kafkaslara açılan kapısıdır. Bir bütün olarak dış ticaret sektörlere göre incelendiğinde tarım ve ormancılık, madencilik ve taş ocakçılığı, imalat sanayi ile toptan ve perakende ticaret sektörlerinin öne çıktığı görülmektedir.
Kars ve Ardahan’da et ve süt ürünlerine dayalı gıda imalatının yanı sıra daha düşük oranda metalik olmayan mineral ürünler, orman ürünleri imalatı yer almaktadır. Iğdır’da gıda ürünleri imalatı yoğunluktadır. Bunlar süt ve süt ürünleri yanı sıra kayısı, patlıcan, dut, domates gibi meyve ve sebzelerden reçel, pekmez, konserve ve salça üretimi şeklindedir. Ayrıca tekstil ve hazır giyim, ahşap doğrama, mobilya, inşaat ve yapı malzemeleri, asansör parça ve aksamları, yapı kimyasalları, metal işleme ve plastik imalatı öne çıkmaktadır. Ağrı’da gıda ürünleri imalatının yanı sıra son yıllarda tekstil ve hazır giyim imalatı hızlı bir yükseliş trendine girmiş ve şu an yaklaşık 1300 kişilik istihdamla imalat sektöründe en çok istihdam sağlayan alt sektör durumuna gelmiştir. Ayrıca ilde asansör parça ve aksamları, cam, poşet, yatak-baza-başlık, ayakkabı, metal işleme ve plastik imalatı da bulunmaktadır.
Ajansımız, faaliyete başladığı 2009 yılından bu yana, bölgede imalat sanayi alanında faaliyet gösteren işletmelere ve imalat sanayinin altyapısının geliştirilmesine yönelik çeşitli programlar yürütmüştür. Bu kapsamda 2011-2020 yılları arasında, bölge imalat sanayinin gelişimine katkı sağlayan yaklaşık 90 projeyi hayata geçirmiştir.
Bölgemizde İmalat Sanayi Sektörüne Genel Bakış
- Bölgemiz, gerek sınır kapılarıyla gerekse dış ticaret ve lojistik imkânları itibariyle serbest bölge potansiyeline sahiptir.
- 4 ülkeye sınır komşusu olması nedeniyle imalat sektöründeki işletmelerin ihracat potansiyeli mevcuttur.
- Bölge, tarım ve hayvancılığa dayalı imalat sanayi için önemli fırsatlar barındırmaktadır.
- Bölgede modern üretim tekniklerinin kullanımı yeterli düzeyde değildir.
- Bölgede mevcut ve yeni yatırımcıların karşılaştıkları en önemli sorunlardan biri kalifiye iş gücünün yetersizliğidir.
- Bölgede girişimciliğin sosyo-kültürel ve ekonomik altyapısı gelişme eğilimindedir.
Kars’ın kalkınmasında süt ürünlerinin üretimine yönelik faaliyet gösteren, küçük ve orta ölçekli mandıraların önemli bir yeri bulunmaktadır. Ajansımız kurulduğu 2009 yılından itibaren süt ürünleri üretim sektörünün TRA2 Bölgesi ekonomisi için önemini göz önünde bulundurmuş ve bu durumu, oluşturulan bölge planlarına yansıtmıştır. Düzenlenen çalıştay, hazırlanan araştırma raporları ve daha birçok faaliyet ile sektörün sorunlarına çözüm arayışı içerisinde olmuştur.
Bunun yanında uygulanan İktisadi Gelişme Mali Destek programları ile bölgede örnek nitelikte süt ürünleri üretim tesislerinin kurulmasına destek sağlamıştır. Uygulanan mali destek programları ile Kars illinde toplamda 10 projeye 2021 yılı rakamlarıyla yaklaşık 6 milyon TL destek verilmiş ve yine yaklaşık 45 kişiye doğrudan 90 kişiye ise dolaylı yoldan istihdam imkanı sağlanmıştır.
Kars ilimizde özellikle kaşar ve gravyer peynir üretimi yapan 9 işletmenin modernizasyonu ve teknolojik makine ekipman ihtiyacı karşılanarak sektörün rekabet gücü artırılmıştır.
Ajansımız tarafından verilen bu mali destekler ile desteklenen işletmelerde yaklaşık %40 oranında kaşar ve gravyer peyniri üretiminde artış gerçekleşmiştir.
Ajansımız destekleri ve çalışmalarıyla, imalat sanayi sektörünün geliştirilmesi hedefi doğrultusunda Kars illinde OSB’de güvenlik, su, enerji, yol, kanalizasyon ve doğalgaz alt yapı yatırımları gerçekleşmiştir.
Iğdır OSB de ise bağımsız enerji nakil hattı, içme/kullanma suyu deposu ve şebekesi, kanalizasyon, güvenlik duvarı, güvenlik kamera sistemi, yol, yağmur suyu, doğalgaz iç hatları altyapısı ve kreş yapılarak OSB’nin ihtiyaçlarının büyük bir kısmı karşılanmıştır. Bunun yanı sıra Iğdır OSB de 2020-2021 yılları arasında 3 adet 1.380 metrekare Tekstil Kent yatırımı Ajansımız desteği ile hayata geçirilmektedir.
Ağrı'da 2018-2020 yıllarında Ağrı Valiliği tarafından hayata geçirilen Tekstil Kent ve KOBİ Merkezi bulunmaktadır. Hem bu alanlarda hem de bölgede alt yapı sorunları büyük ölçüde çözülen OSB’lerin doluluk oranlarının artırılması ve yeni yatırımcıların bölgeye çekilmesi amacıyla TRA2 illerinin tamamında imalat sektörüne yönelik projelerin 2021 yılı içerisinde desteklenmesi planlanmaktadır.
Ajansımız bölgenin imalat sanayi altyapısının güçlendirilerek; sektörde faaliyet gösteren işletmelerin üretim kapasitelerinin artırılması, bölge ve ülke ihtiyaçlarına cevap verecek seviyeye ulaşması, ihracat yeteneklerinin geliştirilmesi amacıyla 2021-2023 yıllarında imalat sanayi sektörüne yönelik;