Bölgesel gelişme politikaları, toplum kesimleri ve bölgeler arasında ekonomik gelişmenin sonuçları ve fırsatlara erişim imkânları bakımından oluşabilecek eşitsizliklerin giderilmesinde, kapsayıcı büyümenin önemli bir ayağını oluşturmaktadır. Sosyal içermenin sağlanabilmesi için toplumun dezavantajlı kesimlerinin ekonomik ve sosyal hayata etkin bir şekilde dâhil edilebilmeleri ve hedef gruplara özgü ihtiyaçların doğru analiz edilerek uygun politika tedbirlerinin uygulanması gerekmektedir. Bu bağlamda, yapılacak analiz çalışmalarının ve uygulanacak politika setlerinin her bölgenin kendine özgü toplumsal dinamiklerine göre farklılaştırılması gerekmektedir.
Ülkemizde sosyal uyumun sağlanması ve kapsayıcı büyümenin güçlendirilmesi amacıyla, Kalkınma Ajansları Genel Müdürlüğü koordinasyonunda, 26 kalkınma ajansı ile işbirliği halinde tüm illerde Sosyal Gelişmeyi Destekleme Programı (SOGEP) yürütülmektedir. SOGEP Programının hedefi, yerel dinamikleri harekete geçirerek yoksulluk, göç ve kentleşmeden kaynaklanan sosyal sorunları gidermek, değişen sosyal yapının ortaya çıkardığı ihtiyaçlara karşılık vermek, toplumun dezavantajlı kesimlerinin ekonomik ve sosyal hayata daha aktif katılmalarını sağlamak, istihdam edilebilirliği artırmak, sosyal içermeyi, sosyal girişimciliği ve yenilikçiliği desteklemek ve sosyal sorumluluk uygulamalarını yaygınlaştırmaktır.
2020 yılı itibarıyla, Bakanlığımız koordinasyonunda SOGEP ile 124 projeye -2021 yılı fiyatlarıyla- 179,7 milyon TL’lik destek sağlanmış, yararlanıcıların eş finansmanıyla birlikte toplam 235,3 milyon TL’lik bir kaynak sosyal içerme ve kapsayıcı büyümeye yönelik projelere aktarılmıştır.
Bölgesel Gelişme Ulusal Stratejisinde, ülkemizde bölgesel gelişmişlik farklarının sonucu olarak ortaya çıkan göç dinamiklerinin istikrara kavuşturulması ve bölgesel gelişmişlik hedeflerine ulaşılması doğrultusunda, nispeten düşük gelirli yörelerde kalkınmada sürükleyici rol üstlenecek ve ülke genelinde daha dengeli kalkınmayı sağlayacak bölgesel çekim merkezlerinin desteklenmesi öngörülmüştür. Kalkınma Ajansları aracılığıyla, bu merkezlerin desteklenmesi amacıyla Cazibe Merkezleri Destekleme Programı (CMDP) başlatılmıştır.
Bakanlığımız koordinasyonunda yürütülen CMDP kapsamında görece az gelişmiş bölgelerde bulunan, büyüme ve çevrelerine hizmet verme potansiyeli yüksek kent merkezlerinde, kent ekonomisine azami katkı sağlayacak şekilde bir taraftan üretim ve verimi diğer taraftan da istihdamı artırıcı etkisi yüksek olan 121 projeye –2021 yılı fiyatlarıyla- toplamda 1 milyar 544 milyon TL’lik destek sağlanmıştır.
Türkiye açısından giderek daha fazla önem kazanan bir başka konu uluslararası göç hareketleridir. Ülkemizde bulunan geçici koruma altındaki Suriye vatandaşlarının başta işgücü piyasaları olmak üzere bulunduğu topluma sosyo-ekonomik entegrasyonun sağlanması doğrultusunda Avrupa Birliği FRIT Mali Yardım Fonlarının desteği ve Dünya Bankası’nın yürütücülüğünde, uygulama ortakları Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile 5 Kalkınma Ajansının yer aldığı “Suriyeliler ve Ev Sahibi Topluma Yönelik Sosyal Girişimcilik, Güçlendirme ve Uyum Projesi” hayata geçirilmektedir. Toplam bütçesi 39,5 milyon Avro olan proje ile bölgelerin sosyal girişimcilik altyapısı güçlendirilecek, sosyal kuluçka ve hızlandırma programları hayata geçirilecektir.
Diğer yandan, kalkınma ajansları yerel toplum ve kurumlarla olan doğrudan ilişkisi nedeniyle, bölgedeki yoksulluğa neden olan faktörlerin analiz edilmesi, bölgeye özgü yoksullukla mücadele politikalarının tasarlanması ve uygulanmasında önemli fonksiyonlar üstlenmektedir. Ajanslar tarafından kentsel alanlarda yoksulluk durumuna ilişkin araştırma ve analiz çalışmaları yapılmakta, yoksulluğun önlenmesine yönelik çalışmaların çerçevesini belirlemek üzere yol haritaları oluşturulmakta ve yoksulluğun yoğun yaşandığı bölgelerde dezavantajlı kesimlerin istihdam edilebilirliğinin artırılmasına yönelik faaliyetler yürütülmektedir. Ayrıca, kalkınma ajansları bölgelerinde işgücü piyasalarının etkinleştirilmesi, istihdamın artırılması ve farklı toplum kesimlerinin de çalışma hayatında aktif şekilde yer alabilmesi amacıyla analiz çalışmaları yapmaktadır.
Kalkınma ajansları tarafından, toplumun farklı dezavantajlı kesimlerine yönelik destek programları da yürütülmektedir. Bu kapsamda, ajanslar bölgelerinde istihdamın artırılması, bölge insanının mesleki ve teknik becerilerinin geliştirilmesi amacıyla çok sayıda mali destek programı hayata geçirmiştir. 2019 yılında mesleki eğitimin güçlendirilmesi tüm kalkınma ajansları için tematik öncelik alanı olarak belirlenmiş, ajanslar bu öncelik alanı çerçevesinde mali destek programları uygulamış, bölgelerinde istihdam ve kariyer fuarları düzenleyerek gençlerin mesleki becerileri ile farkındalıklarının artırılması sağlanmıştır. Kalkınma ajansları, mevzuatında yapılan değişiklikler neticesinde sosyal gelişmeyi destekleyici güdümlü proje destekleri de sağlamaktadır.
Kalkınma ajansları tarafından sosyal içerme ve sosyal uyum konusunda yürütülen çalışmalar hakkında daha fazla bilgi için ajans isimlerine tıklayınız.