Kırsal kalkınma, bütün dünyada bölgesel gelişme politikaları kapsamında odaklanılan bir politika alanıdır. Kırsal kalkınma politikalarının, refahın ülke sathına daha dengeli yayılması ve tüm bölgelerin ulusal kalkınmaya azami düzeyde katkı sağlaması olarak belirlenen ülkemiz bölgesel gelişme vizyonuna ulaşılması doğrultusunda barındırdığı potansiyel bakımından önemle ele alınması elzemdir.  

Tüm dünyada olduğu gibi, ülkemizde de kırsal alanlardaki ekonomik faaliyetlerin omurgasını tarım oluşturmaktadır. Ülkemizin kalkınmasına paralel olarak tarım sektörünün GSYH içindeki payı düşüş eğiliminde olmakla birlikte, gelişmiş ülkeler ortalamasının üzerindedir. İstihdam açısından değerlendirildiğinde, ülkemizdeki toplam istihdamın yaklaşık beşte birini oluşturan tarımsal istihdamın neredeyse tamamı kırsal alanlardadır. Kırsaldaki toplam istihdam içerisinde, tarım istihdamının payının yüzde 60’ın üzerinde olduğu tahmin edilmektedir. 

Diğer taraftan kırsal alanlardaki ekonomik faaliyetler, istihdam verilerine de yansıdığı üzere sadece tarımla sınırlı değildir. Kırsal sanayi, kırsal hizmetler, enerji ve madencilik gibi diğer iktisadi faaliyet kollarında da kırsal alanda önemli hareketlilik söz konudur. Bu çerçevede kırsaldaki ekonomik faaliyetleri sadece tarımdan ibaret olmadığı gibi, kırsal alanları da sadece köy olarak düşünmemek gerekir.

Çağdaş kır-kent yaklaşımları, kırı ve kenti kesin çizgilerle ayırmak yerine; mekânı süreklilik arz eden bir çerçevede karşılıklı bağımlılıklar üzerinden ele alarak kırsal ve kentsel entegrasyona odaklanmaktadır. Dolayısıyla, kırsal ekonomi köy altı yerleşim yerlerinden başlayarak belde, ilçe, küçük-orta büyüklükteki il merkezi ve metropollere uzanan bir ekonomik zincirin parçasıdır.  Ülkemizde yaygın kabul gören kırsal alan tanımı, kırsalı nüfusu 20 binden düşük yerleşim yerleri olarak sınıflandırmaktadır. Bu itibarla ülke nüfusumuzun yaklaşık yüzde 25’i kırsalda yaşamaktadır.

Bununla birlikte, kırsal alanların ulusal kalkınmaya katkısı ülke sathında homojen dağılmamaktadır. Bazı bölgelerin katkısı azami düzeyde bulunmaktayken, bazı bölgelerde kırsal alanlarda henüz değerlendirilememiş atıl kapasite bulunduğu görülmekte olup, bu bölgelerin refahının ülke ortalamasına yaklaştırılması ihtiyacı söz konusudur.

Ulusal Kırsal Kalkınma Stratejisi (2021-2023)’le uyum gözetilerek, ülkemizin bölgesel gelişme perspektifinde kırsal ekonominin geliştirilmesine yönelik faaliyetlerin ana unsurlarını aşağıdaki amaç ve hedefler oluşturmaktadır:

• Amaç 1: Tarım ve gıda sektöründe rekabetçiliğin artırılması
• Tarımsal üretimin katma değerinin artırılması,
• Tarımda örgütlenmenin teşviki ve etkinliğinin artırılması,
• Tarımda modernizasyon ve tarım 4.0 uygulamalarının geliştirilmesi,
• Gıda güvenliği, güvenilirliği ve tedarik zincirinin geliştirilmesi.

• Amaç 2: Kırsalda ekonomik faaliyetlerin çeşitlendirilmesi
• Tarım dışı sektörlerde istihdamın ve üretimin artırılması,
• Kırsal sanayinin geliştirilmesi,
• Kırsalda yenilikçilik ve girişimciliğin artırılması,
• Kırsalda dijital dönüşümün sağlanması,
• Kırsalda yeşil dönüşüm ve döngüsel ekonomi uygulamalarının teşvik edilmesi.

Önümüzdeki dönemde kalkınma ajansları tarafından kırsal kalkınma ve kırsalda ekonominin güçlendirilmesine yönelik yapılacak faaliyetlerin ana çerçevesini yukarıda belirtilen unsurlar oluşturacaktır.

Kalkınma ajansları tarafından kırsal kalkınmaya yönelik yapılan faaliyetler hakkında daha fazla bilgi için ajans isimlerine tıklayınız.