Ajansımızın kuruluş amaçlarından biri olan bölge içi gelişmişlik farklılıklarının azaltılması kurulduğumuz günden bu yana odak noktalarımız arasında yer almıştır.
Gelişmişlik farklarının azaltılmasına katkı sağlamak adına bölgemizin tüm kurum kuruluşlarının işbirlikleri geliştirmesiyle; ilçeler bazında kırsal kalkınmaya yönelik çalışmalar yaygınlaştırılmalı ve somut sonuçlarını görebileceğimiz uygulamalar ortaya konulmalıdır.
Kalkınma sürecinin ilk evrelerinde, gelişme merkezleri konumundaki büyük kentler (doğal büyüme kutupları), sundukları mal, hizmet ve istihdam olanakları nedeniyle, üretim faktörleri için çekim odakları olmaktadır. Diğer bölgelerinse buna ayak uyduramadığı hatta gerilediği görülmektedir. Bu doğal ve beklenen bir süreç olsa da geri kalmış alanlar için bazı sakıncaları beraberinde getirmektedir. Bunların başında da nüfus kayıpları gelmektedir. Az gelişmiş bölgelerdeki dinamik ve kaliteli işgücü, gelişmiş alanlara doğru göç etmektedir. Bu durum bir yandan ilçelerde ve kırsalda istihdamın ve ekonomik gelirlerin düşmesine, satın alma gücünün düşüklüğü de bu bölgelerde sağlık, eğitim ve benzeri sosyal hizmetlerin gelişememesine neden olurken diğer yandan da kent merkezlerine olan baskıyı artırmaktadır.
Kaynağı ekonomik nedenlere bağlı olan sosyal dengesizlikler büyük huzursuzlukların da kaynağı olacaktır. Gelişmiş bölgeler ile geri kalmış bölgeler arasındaki ekonomik ve sosyal farklılıkların giderek artması, bu bölgelerin birbirlerine yabancılaşmalarına kadar varabilecektir.
Bu kapsamda bölgemize bakıldığında; merkez ilçeler ve gelişmiş bazı ilçeler dışında çoğu ilçenin nüfus kaybını önlemeye yönelik tedbirler alınması gerektiği görülmektedir. Gelişmişlik düzeylerine göre değerlendirildiğinde ve mekânsal analizlere bakıldığında; gelişmiş ilçelerin, hatta bölgenin alt bölge merkezi olma potansiyeli taşıyan ilçelerinin de nüfus kaybını önlemeye yönelik çalışmalara ihtiyaç duydukları görülmektedir.
Ülke genelinde nüfus kaybeden kırsal alanlarda, nüfus kayıplarının ağırlıklı olarak 15-29 yaş grubunda olması ilçelerin ve kırsal alanların hızla genç nüfusunu kaybettiğinin ve dolayısıyla bu yerleşimlerin giderek yaşlandığının bir göstergesidir. Bunun önlenememesi durumunda karşılaşılabilecek senaryo; giderek yaşlı nüfusun hâkim olduğu ilçelerde/kırsal alanlarda dinamik ve kaliteli işgücünün kaybedilmesi ve ekonomik gelir üretmekte sıkıntılar yaşanması olacaktır.
Kalkınmanın odağında insan olduğu felsefesinden hareketle ancak gelecekteki nüfusun garanti altına alınmasıyla kırsal kalkınmadan söz edebiliriz. Bu nedenle Konya-Karaman Bölgesinde bölge içi gelişmişlik farklarının azaltılabilmesi için gelişmişlik düzeyi az olan ve hızla nüfus kaybeden kırsal yerleşimlerde yaşamın ekonomik anlamda canlandırılmasını, gelir kaynağı yaratacak tarıma alternatif sektörlerin oluşturulmasını ve tarımdan elde edilen gelirlerin artırılmasını sağlayacak politikalara ve çalışmalara ihtiyaç duyulmaktadır. Gelirlerin artmasıyla birlikte bölge kırsalında sosyal canlanma da sağlanmış olacaktır.
İlçelerimizin 2010-2020 yılları arasındaki nüfus verileri esas alınarak hesaplanan nüfus artış hızları haritada gösterilmiştir. 8 ilçe dışındaki ilçelerde nüfus kaybını önleyici tedbirler alınması gerekmektedir.
2019 yılında Ajansımız tarafından SEGE çalışması yapılmıştır. Bu çalışmada sosyo-ekonomik gelişmişlik seviyesini yansıttığı var sayılan ve gelişmişliğin neden ve/veya sonucu olarak ortaya çıkan çok sayıda gösterge arasından; ilçe bazında temin edilebilen ve yapılan değerlendirmeler sonucunda tutarlı ve güvenilir olduğu saptanan 15 adet değişken kullanılmıştır.
* Kırsal ve kentsel alanlar arasındaki fiziki erişim imkânlarının sınırlı kalması ve buna bağlı olarak da mal, hizmet ve insan akımlarında kaliteli ve verimli bir hizmetin sunulamaması bölge içi gelişmişlik farklarını artırmaktadır.
* Kırsal yerleşim yerlerinde yaşayan insanlarımızın teknik-sosyal altyapılara ve kamu hizmetlerine erişimlerinin kolaylaştırılması gibi temel bazı ihtiyaçların giderilmesiyle yaşam kalitesinin artmasına katkı sağlanacaktır.
* Alt bölge merkezleri dışında kalan bölge ilçelerinde alternatif gelir oluşturabilecek ekonomik faaliyetlerin çeşitlendirilmesi gerekmektedir.
* Söz konusu ilçelerde alternatif gelir oluşturabilecek potansiyeller bulunmakta olup bu potansiyellerin kullanılması ve harekete geçirilmesi gerekmektedir.
Ajansımız kurulduğu günden bu yana kırsal kalkınma politikalarına yönelik çok sayıda faaliyet ile birlikte "Bölge İçi Gelişmişlik Farklarının Azaltılması" ve "Kırsalda Yaşam Kalitesini Artırılması" destek programlarını yürütmüştür. Bu programlar, bölge ilçelerinin sosyal ve teknik altyapı ihtiyaçlarının karşılanmasına, KOBİ’erin gelişimine ve ilçelerde alternatif gelir kaynaklarının oluşturulmasına katkı sağlamak amacıyla kurgulanmıştır.
Programlar kapsamında; ilçelerde kadın istihdamının artırılması ve alternatif gelir oluşturulması adına; meslek edindirmeye yönelik eğitimler, üretime yönelik atölyeler, yöresel lezzetlerin yapımına yönelik eğitimler, yöresel ürünlerin satışına yönelik sabit mekanların oluşturulması ve gezici satış imkanlarının sağlanması gibi pek çok alanda projeler uygulanmıştır.
Tarımsal üretimde verimliliğin artırılması adına; bağcılık eğitimleri, meyvecilik eğitimleri, çeşitli ürünlerin yetiştirilmesine ve işlenmesine yönelik eğitimler ile hayvancılık faaliyetlerine yönelik eğitimler düzenlenmiş, yöresel ürünlerin işlenmesi ve pazarlanmasına yönelik tesislerin kurulumu, soğuk zincir kurulumu ve mera ıslahı gibi faaliyetleri içeren, kırsalda yaşam kalitesini ve geliri artıracak 62 proje desteklenmiştir.
Suyun tasarruflu kullanılması ve su kayıplarının azaltılması amacı ile 12 yerleşimde kapalı sulama sistemi kurulmuş, 2 yerleşimde atık su arıtma tesisi teşkil edilmiş, 7 yerleşimde katı atık depolama alanı oluşturulmuş, güneş enerjisi kullanımının yaygınlaştırılmasına yönelik sokak aydınlatmalarını da içeren çok sayıda projeye destek sağlanmıştır.
Potansiyeli olan ilçelerde kırsal turizmin geliştirilmesi adına; restorasyon, sokak sağlıklaştırma, yürüyüş yolları, taş evler, su sporlarına yönelik altyapının oluşturulması gibi faaliyetler içeren projeler desteklenerek ilçelerde sosyal alanların oluşturulmasına katkılar sağlanmıştır.
Dünyada yaygın olarak kullanılan toprak işlemesiz tarım yapma uygulamaları; bölgemizde var olan anız yangınlarını önlemek, maliyetleri azaltmak, verimliliği artırmak ve ekolojik yapıyı korumak adına önemli uygulamalardan biridir. Ajansımızca sağlanan destekler ile anıza ekim bölge genelinde yaygınlaştırılmıştır. Bugün çoğu kırsal alanda anız yakma uygulaması bitirilmiştir.
Ajansımız 2016 yılından bu yana, Kırsalda Savunma Sanayiinin Geliştirilmesi İçin Huğlu ve Üzümlü‘de çok sayıda faaliyet gerçekleştirmiştir. Huğlu ve Üzümlü, Beyşehir ve çevresindeki küçük yerleşmelerde yaşayan nüfusa istihdam olanağı sunar hale gelmiştir. Beyşehir’e bağlı iki küçük yerleşmenin sanayi ürünleri ile küresel pazarlarda tanınması ve bir marka değer oluşturması büyük bir başarı ve örnek bir kalkınma modelidir.
Tüm bunların yanı sıra çok sayıda bilgilendirme faaliyetleri gerçekleştirilmiş, ilçe ziyaretleri, saha çalışmaları, ilçelere yönelik strateji dokümanı ve eylem planı hazırlanmıştır. Bölgemizde coğrafi işaretli ürünlerin sayısının artırılmasına, yöresel ürünlerin tanıtılmasına yönelik olarak çok çeşitli çalışmalar yürütülmüştür.
Kırsalda kalkınmanın sağlanabilmesi için; Kırsal alanlarda ve ilçelerde ele alınması gereken en önemli konu dinamik nüfus varlığının korunması olmalıdır.
Dinamik nüfusun kentsel alanlara yönelik hareketinin sebepleri arasında; iş bulamama, tarımsal üretimde isteksizlik, kırsalda yaşam kalitesinin düşük olması, teknik altyapının yetersiz olması, sosyal canlılığın olmaması gibi her bölge için geçerli olan pek çok madde sıralanabilir. Bu sebeplerin ortadan kaldırılması kırsal yerleşimlerin dinamik nüfustaki kayıplarının azaltılmasına katkı sağlayacaktır.
Bu anlayıştan hareketle bölgemizde;
* Kırsal alanlarının sahip olduğu potansiyelleri harekete geçirecek alternatif gelir oluşturulmasına yönelik çalışmalar yapılması,
* Yaşam kalitesinin yükseltilmesi adına ihtiyaca göre temel yatırımların yapılması, altyapı ihtiyaçlarının giderilmesi,
* Mobil telefon, internet altyapısı gibi ihtiyaçların yanı sıra içme suyu hizmetinde kalite ve verimin artırılması, elektrik altyapısının iyileştirilmesine yönelik çalışmalara devam edilmesi,
* Kırsal alanda sunulan kamu hizmetlerinde kalitenin artırılması yönünde çalışmalar yapılması,
* Tüm yerleşimlerde eğitim ve sağlık hizmetlerin kalitesinin artırılmasına yönelik çalışmalara devam edilmesi,
* Sosyal yaşamın canlandırılmasına yönelik faaliyetler yapılması
gerekmektedir.
Bölge kırsalının kalkınmasının sağlanmasına yönelik faaliyetlerde bölge aktörlerinin birlikte hareket ederek, ortak bir hedefe yönelik hizmetlerin ortaya konulması önem arz etmektedir.
İktisadi faaliyetlerin canlandırılması adına bölgemizde neler yapılmalı;
* Coğrafi işaretli ürün sayısının artırılması, tek çatı altında markalaşma ve yöresel ürünlerin pazarlanması konusunda bütüncül ve mikro ölçekte çalışmalar yürütülmelidir.
* Tarımdan elde edilen gelirleri artırmak adına çalışmalar yürütülmelidir.
* Turizm potansiyeli olan yerleşimlerde kırsal turizmi canlandırmaya yönelik çalışmalar yapılmalıdır.
* Bölge içi farklılıkların azaltılmasına katkı sağlayıcı kırsal kalkınma modellerinin oluşturulmaya yönelik çalışmalar yapılmalı ve pilot uygulamalarla denenmelidir.
* Görece gelişmişlik düzeyi düşük olan yerleşimlerde dinamiklik sağlanabilmesi için yatırımlar fonksiyonel ilişkiler de göz önünde bulundurularak yapılmalıdır.
Söz konusu çalışmalarda yöre halkının da gönüllü olması ve katkıları oldukça önemlidir. Bu bağlamda yürütülecek faaliyetlerden önce yörede bir motivasyon ve enerji oluşturmak çalışmaların etkilerini ciddi ölçüde artıracaktır.
