Tarım, Orta Karadeniz (TR83) Bölgesi’nde ekonomik büyüme, istihdam ve sosyal kalkınma üzerinde geniş kapsamlı etkisi olan önemli bir faaliyet alanıdır. İklim avantajları, gelişmiş tarım arazileri, bitkisel ürün çeşitliliği, hayvancılık sektörünü destekleyecek geniş otlaklar ve su kaynakları ile önemli bitkisel ve hayvansal üretim potansiyeline sahip olan bölge, başarılı tarım ve sanayi yatırım hamleleri ile ülkemizde tarım ve kırsal faaliyetler alanında öne çıkan merkezlerden biri haline gelmiştir. Bölgemizde Yeşilırmak ve Kızılırmak nehirleri ile bunların kolları üzerine inşa edilmiş bulunan su alma ve depolama yapıları ile yeraltı suyundan yararlanılarak sulama tesisleri geliştirilmiştir.

Bölgedeki mevcut arazi varlığı incelendiğinde tarım arazisinin en fazla alanı kapladığı, bunu sırasıyla orman ve fundalıkların izlediği görülmektedir. Bölgede tarım arazisi ve orman-fundalık ülke genelinden daha fazla, çayır mera alanları ise ülke genelinden daha azdır. Ancak ıslah edilen bölge mera alanları ülke geneline göre daha kaliteli bitki desenine sahiptir. Üretim miktarına göre bölgede üretimi yoğunlaşan tahıllar ve diğer bitkisel ürünler; arpa, buğday, kaplıca, tritikale, çeltik, buy, fasulye, mercimek, nohut, patates, haşhaş, kenevir, soya, fiğ, tütün ve şekerpancarıdır. Üretim miktarına göre bölgede soğan, pırasa, kırmızı pancar, turp, domates, hıyar, biber, balkabağı, bamya, fasulye, karnabahar, brokoli, lahana, marul ve ıspanak sebzeleri üretimi yoğunlaşırken, meyvelerde bu yoğunlaşmayı üzüm, kivi, elma, armut, ayva, muşmula, şeftali, erik, kiraz, vişne, kızılcık, dut, Trabzon hurması, fındık ve ceviz oluşturmaktadır.

Bölgemiz, tarım ve hayvancılığa dayalı ihtisas organize sanayi bölgeleri ile sanayi yatırımcıları için avantajlı ve cazip imkânlar sunmaktadır. 

Yoğunlukla yetiştirilen tarım ve hayvancılık ürünleri sanayiye kaliteli ham madde imkânı sunmuş, bölgede tarıma dayalı sanayiyi geliştirmiştir. Amasya, Çorum, Samsun ve Tokat’ta faaliyet gösteren tarıma dayalı sanayi tesisleri şeker ve mamulleri, un, yem, et ürünleri, süt ürünleri, sebze ve meyve işleme tesisleri, tekstil ve ayakkabı şeklinde çeşitlenmektedir. Güçlü bir tarım kültürünün varlığı, sanayinin tarımsal ürün işlemeye uygunluğu ve ajansımızın yatırım destek ve tanıtım faaliyetleri sayesinde ülkemizin büyük tarımsal sanayi kuruluşları bölgemizde yatırım yapmıştır. Tarım arazilerinde narenciye haricinde Türkiye’de yetiştirilen her çeşit sebze ve meyve yetiştirilebilen Tokat ilimizde ülkemizin en büyük meyve suyu üreticilerinden bir firmanın üretim fabrikası ve merkezi bulunmaktadır. Bölgenin buğday ambarı olan Çorum, aynı zamanda un ve yem endüstrisinin gelişmesine katkı sağlamıştır. Un üretiminde önde gelen illerden olan Çorum, bugün un-irmik ve yem fabrikalarının komple ekipmanlarını imal ederek 130’dan fazla ülkeye anahtar teslim kurduğu fabrikaları ile değirmen makineleri sektöründe global ölçekte söz sahibidir. Yem endüstrisinin gelişmesiyle bölgede yumurtacılık ve besicilik yaygınlaşmıştır. Devlet destek ve politikalarıyla yumurta tavukçuluğunun geliştiği Çorum, Türkiye yumurta üretiminde de söz sahibidir. Türkiye’de hayvancılık alanındaki ilk ihtisas Organize Sanayi Bölgesi Amasya Suluova Besi OSB’dir. Sahip olduğu et entegre tesisleri ile 2.500’den fazla global hızlı servis restoran zincirinin et talebini karşılayan Suluova’da büyük ölçekli çiftlik kümelenmesi görülmektedir. Ülkemizdeki ilk Gıda İhtisas OSB’lerinden biri Samsun Gıda İhtisas OSB olup, Türk Akreditasyon Kurumu’na (TÜRKAK) akredite üç adet gıda kontrol laboratuvarı Samsun’da bulunmaktadır. Bölgede köklü ziraat fakültelerinin varlığı ve araştırma merkezleri gibi tarım teşkilatlarının bulunması bölgenin tarım ve kırsal kalkınmasında önemli birer itici güç olmuştur.

Ajansımız, tarım ve hayvancılık ürünlerini bölgede işleyerek katma değer yaratacak modern tesis altyapılarının kurulmasını, tarımsal ihracatın güçlendirilmesi yoluyla üretim kapasitesinin artırılmasını ve kırsalda istihdam alanlarının genişletilmesini, kırsalda iş birliği ve örgütlenme kapasitesinin güçlendirilerek pazarlama ve markalaşmanın geliştirilmesini hedeflemektedir.

Bölgemizde tarımsal ürün çeşitliliğinin sağlanması amacıyla, Çorum ili Dodurga ilçesinde Ajansımızın güdümlü proje desteği ile faaliyete geçirilen «Dodurga Tıbbi Aromatik Bitki Merkezi» bünyesindeki serada fide üretimi ve satışı yapılabilmektedir.  Merkeze ait 400 m² sera ve 120.000 m² açık sahada yetiştirilecek kapari, kişniş, kimyon, ekinezya, rezene, sarı kantaron, lavanta, tıbbi papatya, oğul otu, tıbbi nane, tıbbi adaçayı, Anadolu adaçayı, ısırgan otu, İstanbul kekiği, ak kekik, karabuğday, sinir otu, tıbbi hatmi ve ebegümeci gibi bitkiler ve aromatik bitki fidanları eczacılık, kozmetik ve ilaç sanayinin ham maddesi olan tıbbi aromatik bitkiler bu alanlardaki yatırımcılara potansiyel teşkil etmektedir.

Yeni doğan çift tırnaklı hayvanların doğduklarında bağışıklık sisteminin zayıf olması buzağı ölümlerinin en büyük nedenidir. Ajansımız desteğiyle Samsun’da hayata geçirilen «Buzağı Can Sütü Projesi» ile alanında Türkiye’nin ilk üretim ve eğitim tesisi olma özelliğini taşıyan «kolostrum ikame tozu üretim tesisi» kurulmuş ve dünya standartlarının üzerinde yerli ağız sütü tozu üretilerek ağız sütü ve hayvan ithalatının önlenmesine katkı sağlanmıştır. Proje ile buzağı ölümlerinin yerli ağız sütü tozu kullanılarak önlenmesi, bölgede hayvan sayısının artırılarak üreticilerin ekonomik kayıplarının önüne geçilmesi ve üreticilerin ağız sütünün önemi ile sağlıklı buzağı yetiştirme stratejileri konularında bilinçlendirilmeleri amaçlanmıştır.

Bölgemizde gelişmeye başlayan tarım ve kırsal örgütlenme kültürünün güçlendirilmesi amacıyla Sosyal Gelişmeyi Destekleme Programı (SOGEP) kapsamında destek sağlanmıştır. Bu konuda önemli bir potansiyel taşıyan Çorum ve Tokat illerinde 18 adet kadın kooperatifinin ulusal ve uluslararası düzeyde markalaşmaları sağlanarak, üretim kapasiteleri güçlendirilmiş, üretim kaliteleri  geliştirilmiş, ürün çeşitliliği artırılarak işletme gelirlerinin ve rekabet güçlerinin artması sağlanmıştır. Böylelikle, bölgede profesyonel üretim, yönetim ve pazarlama anlayışına sahip, iş birliği içerisinde çalışan örnek bir kooperatifçilik sistemi geliştirilmiştir.

Ajansımız Çorum ili Oğuzlar ilçesinde kurduğu ceviz işleme ve paketleme tesisi ile üretici birliğinin üretim kapasitesini ve cevizden elde edilen katma değeri artırmış, cevizin işlenmesi yoluyla kırsal işgücünün istihdam edilebilirliğine katkı sağlamıştır.

2020 yılında ajansımız «Sıfırdan Uygulamalı İhracat Danışmanlığı» faaliyetinde kadın kooperatifleri ve tarımsal gıda işletmeleri de yararlanıcı olarak yer almıştır. Bu kapsamda, Amasya’da  marmelat üreticisi firma Rusya’ya ilk ihracatını gerçekleştirmiştir.

Tarımda dijital teknolojilerin benimsenmesi ve tarımsal gıda değer zincirinin dijitalleşmesine yönelik kurulan «S3 Tarımsal Gıda İzlenebilirlik ve Büyük Veri Tematik Ortaklığı» platformunun ülkemizden tek üyesi olan Ajansımız, bölgemizin uluslararası tanıtımına katkı sağlamaktadır.

İl ve ilçe düzeyinde tarım ve kırsal kalkınma sektörel eylem planları ile tarımda yol haritasının belirlenerek sektörün önceliklerinin ve potansiyel yatırım alanlarının açığa çıkarılmasını sağlıyor ve hazırladığımız ön fizibilite raporları ile yatırımlarda rehberlik ediyoruz.

Ortak Amaçlar İçin Tarım ve Kırsal Ekosistemini Güçlendiriyoruz

Ajansımız girişimleriyle Amasya’da altı farklı köyün sulama kooperatiflerinin birleşimiyle oluşturulan «Altı Köy Elektrik Enerjisi Üretim ve Tüketim Kooperatifi» bölgemizde tarımsal ekosistemi güçlendirecek örnek bir girişimdir. Ajansımızın desteklediği güdümlü proje kapsamında kurulan 950,4 kWp/800kWe kurulu gücünde Güneş Enerjisi Santrali (GES) tesisi ile bölge tarımının ve sürdürülebilir sulu tarımın geliştirilmesine katkı sağlıyoruz. Ayrıca, birim üretim maliyetlerinin ve kayıpların azaltılması, verimliliğin artırılması, üreticilerin katma değeri yüksek, işlenmiş uç ve raf ömrü yüksek ürünlerle rekabet gücünü yükseltecek ürünler elde etmesine olanak sağlayacak ortak kullanım makine parkı kuruyoruz. Proje süreci boyunca insan kaynağının geliştirilmesi ile sürdürebilirliğe katkı sağlayacak, çeşitli konu ve disiplinlerdeki eğitim, seminer, demonstrasyon ve uygulamalardan oluşan bir farkındalık programını hayata geçiriyoruz.

Akıllı Tarım ve Biyolojik Mücadele Uygulamaları ile Kırsalı Dönüştürüyoruz

Bölgede hayata geçireceğimiz örnek uygulamalar akıllı tarım ve biyolojik mücadelede önemli rol üstlenecektir. Kırsalda çiftçilere yönelik uygulayacağımız eğitim programlarıyla, tarımsal üretimde katma değerin artırılmasına, zirai mücadelede yenilikçi yöntemlerin kullanılmasına, doğal üretimin özendirilmesine ve tarımsal verimliliğin artırılarak dışa bağımlığın azaltılmasına katkıda bulunmayı hedefliyoruz. 

Kırsal Kalkınmayı Güçlendiren Modern Tesisler İnşa Ediyoruz

2019 yılında hayata geçirdiğimiz «Kırsal Kalkınma ve Tarımda Dönüşüm Mali Destek Programı» ile; Tokat’ta, ilin zengin florasında yapılan arıcılık faaliyetlerinden elde edilen arı ürünleri üretiminde makine altyapısını güçlendirerek kurduğumuz Bal Kavanozu Yıkama ve Etiketleme Tesisi ile bal üretiminde ilin rekabet gücünü artırmayı hedefliyoruz. Çorum’da ulaşım altyapısı nedeniyle sütünün alınmasında problem yaşanan 10 köy ve civardaki en az 200 süt üreten işletmeye hizmet edecek mobil süt toplama ve depolama merkezi kuruyoruz. Ülkemizde manda sayısı bakımından en fazla hayvana sahip olan Samsun ilimizde manda sütü işleme ve üretim tesisi kuruyoruz.

Yerel Kalkınmanın Anahtarı Coğrafi İşaretli Ürünler İle Kalite ve Marka Oluşturuyoruz

Bölgemizde coğrafi işaretli ürün tescilini artırmaya yönelik projeler yürütüyor, coğrafi işaret tescilli ürünlerimizin tanıtımına destek veriyoruz. Bu kapsamda, Tokat iline ait Bozçalı Kırmızı Pezik Turşusu, Tozanlı Kesesi, Tokat Yağlısı, Tokat Cevizli Çöreği ve Tokat Ev Ekmeği ile Çorum iline ait Alaca Çörek Otu, Oğuzlar Cevizi gibi yerel ürünlerin coğrafi işaret başvurularına katkı sağladık. Tescili gerçekleşen ürünlerin işlenerek katma değerlerinin artırılması doğrultusunda Tokat’ta Bez Sucuğu üretim tesisi,  Amasya’nın Çiçek Bamyası’nın katma değerini artırmak üzere Amasya’da bir bamya işleme ve paketleme tesisi ile Tokat’ın Turhal ilçesinde bağcılık faaliyetlerinin geliştirilmesine yönelik bir eğitim merkezi kuracağız.

Yeni Yatırımlara Rehberlik Ediyoruz

Bölgemizde tarım ve kırsal kalkınma faaliyetlerinde yeni yatırımlara yol göstermek için ön fizibilite raporları hazırlıyoruz. 2020-2021 yıllarında soğan işleme ve paketleme tesisi, kümes hayvanı yetiştiriciliği sektöründe kanatlı kesimhane tesisi, bitkisel çayların imalatı sektöründe kestane ağacı çiçeği çayı üretimi, sebzecilik sektöründe serada sofralık domates üretimi, kurutulmuş domates üretimi, sıvı ve katı yağ imalatı sektöründe defne kurutma, paketleme ve defne yağı üretimi, deniz ürünleri yetiştiriciliği sektöründe Türk somonu yetiştiriciliği, işlenmesi ve paketlenmesi, pastane ürünleri imalatı sektöründe dondurulmuş unlu mamullerin üretimi ve peynir altı suyu tozu üretimi ön fizibilite raporlarını hazırladık.

Bölgemizde Gerçekleştirilecek Gıda Analiz Altyapısını Güçlendirerek Güvenli Gıdaya Erişime Katkı Sağlıyoruz

Ajansımız desteğiyle Samsun’da hayata geçirilecek Samsun Ticaret Borsası Özel Gıda Laboratuvarı projesi sayesinde, ihracat potansiyeli olan yaş meyve ve sebzelerin zorunlu ihracat analizleri ve ithalatı gerçekleşen gıda ve yem maddelerinin ithalat analizleri gerçekleştirilebilecek. Proje sadece TR83 Bölgesine değil çevre bölgelere de hizmet verebilen, pestisit, GDO ve dioksin analizleri gerçekleştirebilen, gıda güvenliğini sağlayacak bir laboratuvar olacak. Proje ile ayrıca Rusya Federasyonu'na ihracatta yetkili ilk akredite laboratuvarı bölgemize kazandırmış olacağız.

Bölgemizin Kırsal Turizm Potansiyelini Ortaya Çıkarıyoruz

Bölgemizde kırsal turizmin geliştirilmesi için teknik uzmanlık gerektiren alanlarda, paydaşlarımızın projelendirme, fizibilite hazırlama ve danışmanlık hizmetlerine erişimlerini kolaylaştıracağız. Diğer yandan, bölgemizde kırsal turizm açısından önemli bir potansiyele sahip Tokat ilimizde, ekoturizm etkinlikleri organize ediyor, gastronomi ve ekolojik etkinlikleri yapan tur operatörlerine bölgemizin tanıtımını gerçekleştiriyoruz. Akdağ’ın zirvesinden Kazova’ya kırsal turizm rotası projesini hayata geçiriyoruz.