Bölgemizde ve ülkemizde üretim (tarımsal ya da endüstriyel) süreçlerinde enerji ve su gibi sınırlı kaynakların ve hammaddenin daha verimli kullanılması, daha çok değer oluşturulması ile birlikte üretim ve tüketim sonrası daha az atık üretilmesi ve üretilen atığın yeniden kullanımı için geri kazanılması gibi yöntemlerle verimli kullanılmasına katkı sağlamak sürdürülebilir bir kalkınma için oldukça önemlidir. Diğer bir deyişle insan faaliyetlerinin devamlılığı ile doğa arasında dengenin kurularak doğal kaynakların gelecek nesillerin temel ihtiyaçlarını karşılamasını mümkün kılacak şekilde aktarılmasını sağlayarak geleceğimizi garanti altına almamız gerekmektedir.
İşletmelerde verimlilik; üretim sürecinde kullanılan hammadde, işgücü, makine, bina, enerji ve benzeri kaynakların yani her türlü girdinin ne kadar etkin kullanılabildiğini değerlendiren bir kavramdır. Dolayısıyla verimlilik, aynı miktarda çıktıyı daha az kaynak kullanarak üretebilme yeteneği olarak tanımlanabilir. Bu bağlamdan hareketle; "kaynak verimliliği" teması altında enerjiden altyapıya kadar birçok konuda müdahale alanlarından bahsedilebilir. Kaynakların verimli kullanılması ekolojik yapıyı koruduğu gibi maliyetlerin de azaltılmasını sağlamaktadır. Özellikle imalat sanayinde her türlü kaynak kullanımında yapılacak düzenlemeler ile maliyetleri azaltmak yoluyla elde edilen gelirleri ve rekabet gücünü artırmak mümkün olabilecektir.
Bölgemizde Karapınar ilçesinde 08.09.2012 tarihinde 60 milyon m2’ye yakın bir alan Karapınar Enerji İhtisas Endüstri Bölgesi olarak ilan edilmiştir. Şu anda 226,38 MWe kurulu gücü ile ortalama 51.094 kişiye düşen tüm elektrik enerjisi ihtiyacını karşılamaktadır. Karapınar’daki Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanı (YEKA-1) tamamlandığında ise toplam kurulu güç 3.300 MW seviyesinde olacaktır. 2022 yılı içerisinde tamamı devreye alındığında da Avrupa’nın en büyük ve dünyanın ise en büyük 5 santralinden biri olacaktır.
Ülkemiz, küresel ısınmanın muhtemel etkileri açısından risk grubu ülkeler arasında yer almakta olup özellikle TR52 Bölgesi’nin iklim değişikliğinden kuraklık şeklinde daha çok etkileneceği tahmin edilmektedir.
Konya Karaman Bölgesi Türkiye’deki tarımsal faaliyetlerin yoğun olarak yapıldığı (Türkiye’nin tahıl ambarı) bir yer olmasına karşın küresel iklim değişikliğine bağlı olarak kuraklık ve su tehdidinin ciddi olarak etkisi altında kalmaktadır.
Ülkemizde mevcut su kaynaklarının %75’inin tarımsal sulama amaçlı kullanılmasına karşın bu değer bölgemizde %84’tür. Su kaynakları üzerindeki etkisi artarak devam eden sosyo-ekonomik baskılar ve iklim değişikliği gibi faktörler, gıda üretiminde suyun etkin kullanılmasını zorunlu hale getirmiştir.
Bölgemiz, güneş enerjisi sektöründeki mevcut durumu ve sahip olduğu mekânsal avantajları bakımından, ülkemizin önde gelen bölgelerinden birisidir. Yüksek güneş ışınımı değerleri, elverişli arazilerin varlığı gibi nedenlerle güneş tarlası yatırımlarına uygunluğu ve güneş enerjisi sektöründe faaliyet gösteren çok sayıda firmaya sahip olması, bölgemizi güneş enerjisi yatırımları için cazip bir konuma taşımaktadır.
* Bölgemiz güneş enerjisi bakımından Türkiye’nin en iyi radyasyon değerlerine sahip bölgeleri arasında yer almakta olup orta derece rüzgar gücüne sahiptir. Yenilenebilir enerji kaynaklarının bölgemizde kullanımının artırılması petrol ve doğal gaz sektörlerine aşırı bağımlılıktan kaynaklanan riskleri ve çevreye olan olumsuz etkileri azaltacaktır.
* Bölgemiz tarımsal faaliyetlerin yoğun olarak yapıldığı bir yer olması sebebiyle başlıca doğal kaynağımız olan su kullanımının tarımsal faaliyetlerde yoğunlaştığı görülmektedir. Tarımsal faaliyetlerde yapılacak iyileştirmeler ve bilinçlendirme çalışmaları su kullanımında tasarruf sağlanmasına katkı sağlayacaktır.
* Bölgemizde 30.000 civarında KOBİ’nin olduğu dikkate alındığında firmalara yönelik uygulanacak kaynak verimliliği faaliyetleri, kaynak kullanımında önemli düzeyde azalma sağlayacağı gibi firmalarımızın maliyetlerinin de azalmasına hizmet edecektir. Böylece firmalarımız daha rekabetçi bir yapıya kavuşacaklardır.
* Bölgemizde sayıca fazla olan KOBİ’lere ayrı ayrı yatırımlar yapmak yerine ortak üretim altyapılarının hayata geçirilmesi; işletmelerde ortak çalışma kültürünün geliştirilmesine hizmet edecek olup doğal küme oluşumlarına da uygun atmosferi hazırlayacaktır..
Ajansımız, faaliyet göstermeye başladığı 2009 yılından bu yana bölgemizde güneş enerjisi kullanımının yaygınlaştırılmasının yanı sıra güneş enerjisi teknolojilerinin üretilmesini amaçlamıştır.
Ajansımızın uyguladığı programlar kapsamında desteklenen yenilenebilir enerji projeleri ile bölgemizde toplamda 9.208 kW kurulu güce sahip çok sayıda enerji tesisi kurulmuştur. Ajansımız destekleri ile kurulan bu tesisler ile yıllık 15.626.618 kWh/yıl temiz enerji üretilmektedir.
Verilen destekler kapsamında 650’den fazla firmanın elektrik maliyetleri azaltılmış, güneş enerjisi panelleri ile park, bahçe rekreasyon alanları ve sokak aydınlatmaları ile 35’in üzerinde kurum ve kuruluşun elektrik maliyetleri düşürülmüştür.
İçme ve kullanma suyundan tasarruf sağlamaya yönelik "Mor Şebeke" desteklenerek proje hayata geçirilmiştir. Konya kentsel atık su arıtma tesisinin çıkış sularının ileri arıtımından sonra, park, koruluk alan, refüj gibi yerlerin sulanması amacıyla 2010 yılında 2 m3 /saat kapasiteli bir pilot tesis kurularak çalışmalara başlanmıştır. Pilot tesis işletme verilerinin değerlendirilmesi sonucunda; geri kazanılmış atık suların yeniden kullanımı için 3.600 m3/gün kapasiteli uygulama projesi yapılmış ve ajansımız tarafından hibe desteği sağlanan tesisin yapımı gerçekleştirilmiştir. Proje kapsamında; atık su geri kazanım üniteleri, üçüncül arıtım sonrası geri kazanılmış atık su deposu, pompa istasyonu, 22 km’lik yeni bir arıtılmış atık su şebekesi (Mor Şebeke) ve yeşil alanlara damlama sulama sistemi inşa edilmiştir. Mor şebeke atık su geri kazanım sistemi, ülkemizde devreye alınan ilk atık su geri kazanım sistemi olma özelliğine sahiptir. Bu tesis, 2020 yılında toplam 1 milyon 806 bin 660 m3 atık su geri kazanımı sağlayarak aynı oranda içme ve kullanma suyundan tasarruf sağlanmıştır.
2020 yıllında yerel yönetimlere verilen kaynak verimliliği desteklerine ilişkin 21 projenin uygulama süreçleri devam etmektedir. 2019 yılında 9 KOBİ’ye danışmanlık desteği verilmiştir. Ayrıca proje teklif çağrılarında destek almaya hak kazanan projelere kaynak verimliliği uygulamaları yapılması zorunluluğu getirilmiş olup bu kapsamda 26 firmanın uygulama süreçleri devam etmektedir. Devam etmekte olan bu projelerin hayata geçirilmesi ile sağlanan sonuçlar, rakamları ile net olarak ortaya konulacaktır.
Destekler dışında bölgemizde kaynak verimliliği konusunda bilinçlendirme ve farkındalık oluşturmak adına; "Üretimde Maliyetleri Düşürmek İçin Yalın Teknikler", "Endüstriyel ve Ticari Kuruluşlar İçin Güneşten Elektrik Üretimi" , "Üretim Odaklı Dijital Dönüşüm Riskler ve Fırsatlar", “Neden Akıllı Tarıma İhtiyaç Var?”, “Endüstri 4.0”, “Tarım 4.0 Örnek Uygulamalar”, “Gelecekte Akıllı Tarım” “Yerli Olarak Geliştirilen Örnek Uygulamalar”, “Hassas Tarım Yönüyle Sulama”, “Basınçlı Sulama Sistemlerinin Tasarım ve Uygulaması: Az Bilinen, Çok Yapılan Hatalar”, “Sulama ile İlgili Sorunlar ve Çözüm Önerileri", “Sulama Zaman Planlaması", “Sulamada Sensör Teknolojileri” gibi konuların ele alındığı programlar düzenlenmiştir.
Ajansımız, Sonuç Odaklı Programlar yaklaşımı çerçevesinde, 2020-2023 yılları arasındaki faaliyet döneminde "İmalat Sanayinde Verimlilik, Kurumsallaşma ve Teknolojik Dönüşüm" Sonuç Odaklı Programını uygulayacaktır. Bu sonuç odaklı program ile odaklandığımız politikalardan biri de "Kaynak Verimliliği"dir. Bu politika ile; küresel iklim değişikliği etkilerinin azaltılması, enerjide dışa bağımlılığın azaltılması ve enerjide arz güvenliğinin sağlanması gibi ulusal politika hedeflerine ulaşmak, sınırlı olan kaynakları optimum düzeyde ve doğru alanlarda kullanmak amaçlanmaktadır. Bu kapsamda; yerel yönetimlerden KOBİ’lere, kaynak verimliliği uygulamalarının yaygınlaştırılması ve ortak kullanım/üretim alanlarının oluşturulması hedeflenmektedir.
"Kaynak Verimliliği" politika alanında 2 konuya odaklanmayı planlıyoruz:
KOBİ’lerde Verimliliğin Artırılması
Verimlilik, yalın üretim, temiz üretim, enerji verimliliği, endüstriyel simbiyoz gibi uygulamaların yaygınlaştırılması adına özel sektöre yönetim danışmanlığı desteği verilecektir.
* En az 10 adet firmaya danışmanlık hizmeti verilerek kaynak verimliliği uygulamalarının gerçekleştirilmesi hedeflenmiştir.
Ortak Kullanım Alanlarının Oluşturulması
İşletmelerin prototip geliştirme, Ar-Ge sonuçlarının ticarileştirilmesi, yaratıcılık, ölçeklendirme, teknoloji doğrulama, kalibrasyon, tasarım, test ve yenilikçi uygulamalar geliştirme amacıyla ortak kullanacakları merkezler oluşturulacaktır.
* Ajans desteği ile 5 adet ortak kullanım alanı oluşturulması hedeflenmektedir.
Program kapsamında, 2020-2023 dönemi için, bölgemizde çok sayıda faaliyet ve proje planladık. Ayrıca kaynak verimliliği uygulamalarının sürdürülebilirliğini sağlamak adına bilinçlendirme, farkındalık faaliyetleri yürütecek olup konu ile ilgili yeterli bilgi ve beceriye sahip insan kaynağını yetiştirmek üzere kamu ve özel sektör çalışmalarına destek sağlayacağız.
İmalat sanayinde verimlilik artışı ulusal verimlilik politikasının önemli bir ayağını oluşturmaktadır. KOBİ politikalarının verimlilik esaslarına uygun olarak gelişmesi amacıyla; verimlilik politika ve stratejileri hazırlamak, sanayi işletmelerinin verimliliğini artırmak, geliştirmek ve temiz üretim projelerini desteklemek misyonu ile Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı bünyesinde önemli çalışmalar yürütülmüş ve yürütülmektedir.
Ulusal düzeyde yapılan bu çalışmalara bölgesel düzeyden de katkı sağlamak adına 2020 yılından itibaren Ajans olarak, program odaklı bir yaklaşım çerçevesinde, Konya ve Karaman illerimizde kaynak verimliliği konusunda uygulamaları artırmaya, yaygınlaştırmaya, örnek projeler oluşturmaya ve böylelikle kaynak verimliliği konusunda bölgemizi ortak amaçlara ve hedeflere yönlendirmeye yönelik çalışmalar gerçekleştirmekteyiz.
Yer altı sularında Su ve Enerji Revizyonu Projesini Hayata Geçiyoruz
Bölgemizde tarımsal üretimdeki en önemli girdi maliyeti olan enerji giderlerinin azaltılması amacı ile KOP Bölge Kalkınma İdaresi ile işbirliği içerisinde, Konya İli Çumra İlçesi Alibeyhüyüğü Sulama Kooperatifi sulama sahasında, uygulanacak pilot proje kapsamında; yeraltı su kuyularının su ve enerji tüketimleri analiz edilecek, enerji sarfiyatı ve verimlilik durumlarına göre öncelikli müdahale alanları belirlenecek, yapılacak rehabilitasyonlar ile kuyuların enerji tüketimlerinin azaltılması sağlanacaktır.
Kurulan sistem sayesinde, verimlilik ile ilgili birçok sistemsel bileşenin (yer altı su seviyesi kontrolü, enerji tüketimi, su üretim ve tüketim kapasite tespiti) anlık takip edilebilmesi, kontrol altına alınması ve uzaktan erişim ile sisteme müdahale edilebilmesi sağlanacaktır.
Uygulamada başarı sağlanması durumunda, uygulamanın bölgemiz geneline yaygınlaştırılmasına yönelik kredi finansman maliyetlerinin karşılanması gibi farklı destek mekanizmalarının uygulanması öngörülmektedir.
Türkiye Silah ve Mühimmat Test Merkezi için çalışmalar yapılmaktadır.
Türkiye Silah ve Mühimmat Test Merkezi (TSTM), dünya av tüfeği ihracat pazarında ikinci sırada olan Türkiye’nin ürettiği silahların kontrollerinin yapılması amacıyla planlanan bir yatırım projesidir. Ajansımız güdümlü proje desteği ile desteklenmesi planlanan merkezin proje hazırlık çalışmaları yürütülmekte olup uygun ulunması halinde uygulama süreci başlayacaktır. Silah ve Mühimmat Test Merkezi yatırımının tamamlanmasının ardından akreditasyon çalışmaları yürütülecektir.
Entegratörlük Programı Ortak Üretim Temelli İş Modeli Oluşturulacak
Savunma Sanayinin geliştirilmesi amacıyla Bölge’de mevcut yetenekleri konsolide ederek katma değeri artırmak, Bölge’ye özgün marka yaratmak, yatırım ve destek tekrarlarını önlemek, atıl kapasitenin kullanımını sağlamak, kaliteli ve kontrollü üretim altyapısını geliştirmek ve rekabet üstünlüğü sağlamak amacıyla ortaya konulan ve ortak üretim temelli bir "İş Modeli" olan ‘Entegratörlük Programının’ hayata geçirilmesi planlanmaktadır.
Enerji Verimliliği Akredite Ölçüm Laboratuvarı için hazırlıklar başladı
Konya ilinde enerji verimliliği alanında hizmet verecek akredite bir ölçüm laboratuvarı kurulması planlanmaktadır. Kurulacak olan tesisin bölgede enerji verimliliği etütleri, alternatif enerji projelendirme, enerji verimliliği ölçümleri, ISO 50001 enerji yönetim sistemi danışmanlığı, uygulamalı eğitimler gibi hizmetler sunması beklenmektedir.
Proje henüz hazırlık aşamasında olup fizibilite çalışmaları yürütülmektedir. Projenin uygun bulunması halinde uygulama sürecine başlanılacaktır.
Mastar Üretim ve Kalite Kontrol Eğitim Merkezi Projesi
Silah Tasarım ve Mastar Üretim Merkezi projesinin amacı, bölgede silah ve savunma sanayine yönelik üretilecek ürünün ve üretim için gerekli mastar, parça ve konstrüksiyon ile bu ürünlerin her birinin üretim biçiminin tasarlanması ve toleranslandırılma süreçlerinin modern usullerle ve seri üretime uygun şekilde gerçekleştirilmesidir. Proje hazırlık aşamasında olup uygun bulunması ve mali şartların sağlanması halinde hayata geçirilmesi planlanmaktadır.