Bölgemizdeki kaynakların verimli kullanılması, sanayinin rekabet gücünün artırılması ve buna bağlı olarak çevresel etkilerin azaltılması öncelikli hedeflerimiz arasındadır. Ayrıca üretim süreçlerinde minimum kaynak tüketimi ile temiz üretim çalışmalarının yaygınlaştırılması ve yenilenebilir enerji kaynak potansiyelinden azami ölçüde faydalanılması için çalışmalar yapmaktayız. Kaynak verimliliğinin öneminin daha net ortaya çıktığı günümüzde, üretimde verimliliğin artırılması hedefine ilave olarak, hem kaynak tüketiminin azaltılmasına hem de çevresel etkileri en aza indirecek proseslerin ve ürünlerin kullanımına yönelik politikaların hayata geçirilmesini destekliyor ve yaygınlaştırıyoruz.
Dünya nüfusunda meydana gelen hızlı artış, ekonomideki büyüme ve buna bağlı olarak yaşam standardının yükselmesi sonucunda kaynak tüketiminde hızlı bir artış olmaktadır. Kaynaklar ise sınırlı kalmaya devam etmektedir. Kaynaklarda artış olmaması kaynak verimliliği kavramının ortaya çıkmasına neden olmuştur. Kaynak verimliliği; Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP) tarafından doğal kaynakların sürdürülebilir olarak üretilmesi, işlenmesi ve tüketilmesinin yanı sıra ürünlerin üretimleri ve tüketimleri esnasında oluşan olumsuz çevresel etkilerin tüm yaşam döngüleri boyunca azaltılması olarak tanımlanmaktadır.
Kaynakların verimli kullanılması, maliyetleri aşağı çekmekle beraber israfı da önlemektedir. Aynı zamanda kaynakların sürdürülebilir kullanımı, hem çevre üzerindeki etkilerin azaltılması hem de daha az girdi kullanarak daha fazla değer üretilmesi yoluyla rekabet gücünün artırılmasını sağlamakta, bu bağlamda üretimin ve dolayısıyla ekonominin sürdürülebilirliğine katkıda bulunmaktadır.
TRB2 Bölgesi yenilenebilir enerji kaynakları bakımından oldukça yüksek bir potansiyele sahiptir. Bölgemiz özellikle güneş enerjisi potansiyeli bakımından Türkiye’de ilk sıralardadır. Bölgedeki dört ilin de günlük ortalama radyasyon değerleri Türkiye ortalamasının üzerindedir. Bölgede Hakkari, Türkiye’nin en yüksek güneşlenme süresine sahip olan ilimizdir. Van ili ise Karaman ve Antalya illerinden sonra en yüksek radyasyon değerine ve Hakkari ilinden sonra en yüksek güneşlenme süresine sahiptir. Kullanılmayan arazi yapısı ve güneş enerjisi elektrik santral yapımında gerekli teknik şartları karşılama açısından Van ili, Karaman ve Antalya illerine göre daha avantajlı konumdadır.
- Bölgenin güneş enerjisi potansiyeli çok yüksektir. Buna rağmen kapasitenin henüz çok az bir bölümünden faydalanılmaktadır.
- Artan nüfus ve üretim nedeniyle enerji kullanımı ve ihtiyacı hızla artmaktadır. Mevcut tesislerde ve yeni kurulacak tesislerde üretim süreçlerinin sanayi, tarım ve hizmet sektöründe yalınlaştırılması ve maliyetlerin azaltılması ihtiyacı bulunmaktadır.
- Bölgenin sahip olduğu termal kaynaklar ve canlı hayvan sayısına oranla jeotermal enerji ve biyogaz enerji üretimi oldukça düşüktür.
- Bölgedeki aktif şeker fabrikalarının atıklarından başta kimya sektörü olmak üzere ekonomiye kazandırılacak çok ciddi ham madde kazanım imkanı bulunmaktadır.
Ajansımız 2009’dan beri bölgede yapmış olduğu analiz ve planlama çalışmaları neticesinde bölge planları hazırlamış ve bu planları sahada yerel iş birlikleri ile uygulamaya koymuştur. Bu kapsamda kaynak verimliliği alanında özellikle yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımının yaygınlaştırılması ve özendirilmesi amacıyla çalışmalar yapmış ve buna yönelik çeşitli programlar yürütmüştür.
Ajansımız yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanılmasını teşvik etmek ve yaygınlaştırmak amacıyla kuruluşundan sadece 9 ay sonra Van Akdamar Adası’nda solar PV projesi gerçekleştirerek yaz aylarında ada elektrik enerjisi ihtiyacının iki katını, kışın ise tamamını sağlayan şebekeden bağımsız güneş enerjisi santralinin kurulumunu gerçekleştirmiştir. Kurulan GES ile yıllık 25.000 kwh’lik elektrik enerjisi üretimi gerçekleşmektedir.
Bunun dışında 2012 yılında “Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Kullanımının Özendirilmesi Mali Destek Programı” proje teklif çağrısına çıkılmış ve beş projeye destek sağlanmıştır. Ayrıca bölgenin yenilenebilir enerji potansiyeline dikkat çekmek için 2011 yılında birincisini “Van Güneş Enerjisi Sempozyumu” adıyla organize ettiğimiz faaliyeti, 2012 ve 2013 yıllarında yenilenebilir enerji sempozyumları olarak devam ettirdik.
Sanayi tesislerinde ve konutlarda ortaya çıkan en önemli maliyetlerden biri de enerji maliyetleridir. Günümüzde enerji verimliliği, hem maliyetlerin azaltılması hem de çevresel performansın artırılması açısından önemi gittikçe artan bir kavramdır. Ajansımız tarafından bölgedeki paydaşlara, yatırımcılara/girişimcilere yönelik sanayide ve konutlarda enerji verimliliği uygulamaları ile teşvikler konusunda ve gerek sanayi gerekse konutlarda enerji verimliliği uygulamaları hakkında güncel bilgilendirmeler yapılmıştır.
Ajansımız tarafından Bölgedeki imalatçı firmaların üretim süreçlerinin desteklenmesi ve verimliliklerinin artırılması amacıyla yalın üretim teknikleri uygulanmış ve KOBİ'lerin Üretim Süreçlerinin İyileştirilmesine Yönelik Model Bir Rehber Oluşturulması Projesi yürütülmüştür.
Çalışmada belirlenen firmalarda mevcut durum analizleri yapılarak firmaların darboğazları tespit edilmiş, hangi alanlarda kayıpların fazla olduğu belirlenmiş, ham maddenin fabrikaya girişinden ürünün müşteriye sevkine kadar izlediği yol mevcut durum değer akış haritaları ile ortaya konmuştur.
Fabrikalarda yapılan çalışmalar neticesinde elde edilen sonuçlar tüm firmalarda üretimin tüm süreçlerinde potansiyel iyileştirmelerin mevcut olduğunu, kayıp ve israfların matematiksel olarak ifade edilmesi ile firma sahiplerinin tahminlerinden daha fazla olduğunu göstermiş ve tüm bu israf kaynaklarının ortadan kaldırılması ya da en azından minimize edilmesi konusunda firmalara bir yol haritası çizilmiştir.
KOBİ'lerin Üretim Süreçlerini İyileştiriyoruz
TRB2 Bölgesi Hurda Demirin Toplanması ve İşlenmesi Yatırımı
TRB2 Bölgesi’nde hurda demir potansiyelinin belirlenmesi, hurda demirin toplanıp işlenerek ekonomiye geri kazandırılması ve istihdam oluşturulması amacıyla hurda demirin işlenmesine ilişkin Van ilinde bir elektrik ark ocağı tesisi kurulumunun uygunluğunu tespit etmek, yatırımcılarda yatırım fikri oluşturmak ve detaylı fizibilite çalışmalarına altlık oluşturmak üzere Ajansımız koordinasyonunda "TRB2 Bölgesi’nde Hurda Demirin Toplanması ve İşlenmesi Fizibilite Raporu" hazırlanmıştır.
Bölge illerinde elde edilen yıllık hurda demir potansiyeli illerde faaliyet gösteren ilgili üretici firma temsilcileri ile görüşülerek anket yoluyla belirlenmiş ve bölgede bu potansiyelin tümünün işlenebileceği 231.000 ton/yıl kapasiteli elektrikli ark ocağı tesisine ilişkin yatırımın teknik, mali ve ekonomik analizi gerçekleştirilmiştir.
Döngüsel Ekonomi
Döngüsel ekonomi; kaynakların, malzemelerin ve ürünlerin verimli kullanımı ve yeniden kullanımı anlamına gelmektedir ve bu yeni ekonomik model, tüketim ve bertaraf temeline dayanan doğrusal modelden ürünlerin ve malzemelerin ömrünü uzatan ve israfı en aza indiren sürdürülebilir bir sisteme geçmeyi sağlamaktadır.
Van İlinin Döngüsel Ekonomik Dönüşümü için Yol Haritasını Belirliyoruz
Ajansımız koordinasyonunda Van ilinin döngüsel ekosistemine geçiş potansiyelinin değerlendirilmesi ve geçiş sürecindeki yol haritasının belirlenmesi amacıyla "Van ili Döngüsel Ekosistem Raporu" çalışması yürütülmüştür. Bu bağlamda literatür çalışmasında öne çıkan sektörlerden seçilen 116 işletme ile anket ve ilgili odalarla çevrim içi toplantılar düzenlenerek döngüsel ekonomi konusundaki bilgileri, mevcut uygulamaları ve kentteki mevcut ihtiyaç, kaynak ve fırsatların döngüsel ekonomi bakış açısıyla değerlendirildiği bir rapor hazırlanmıştır.
Çalışmanın sonucunda Van’da döngüsel ekonomiye geçiş için yatkın olan başlıca sektörlerin; inşaat, gıda, tarım ve hayvancılık ile tekstil ve hazır giyim sektörleri olduğu belirlenmiştir. Bu sektörlerin döngüsel ekonomi uygulamalarına yönelik öneriler getirilmiştir.
- Madencilik sektöründeki atıkların inşaat sektörüne girdi teşkil edebilme imkanı bulunmaktadır.
- Enerji yoğun bir sektör olduğundan yenilenebilir enerji kullanımı teşvik edilmelidir.
- Van ilinde inşaat yapım ve yıkım atıkları için bir geri kazanım tesisi kurulumu faydalı olacaktır.
Gıda Tarım ve Hayvancılık:
- Tarımda az su kullanımını özendirme faaliyetleri gerçekleştirilmelidir.
- Şeker pancarı atıklarının balık yemine dönüştürülebilme potansiyeli mevcuttur.
- Proje aşamasında olan Tarıma Dayalı İhtisas (Besi) Organize Sanayi Bölgesi’nde (TDİOSB) döngüsel ekonomi uygulamalarının pilot olarak uygulanmaya başlaması faydalı olacaktır.
Tekstil ve Hazır Giyim:
- Ürünlerin kullanım ömürlerinin uzatılması faydalı olacaktır.
- Çevreye zararlı mikroplastik yayılımına sebep olan malzeme kullanımının aşamalı olarak terk edilmesi uygun olacaktır.