Yaratıcı endüstriler sanat, kültür, işletme ve teknolojinin kesişim noktasında olup; yaratıcılık becerilerinin yoğun olarak kullanıldığı şekiller, sesler, metinler ve sembollerin baskın olduğu ve ticaret ve fikri mülkiyet hakları yoluyla gelir yaratabilen faaliyetleri içermektedir. Kültürel mirastan çeşitli sanat alanlarına, medya sektörlerinden tasarım, yazılım ve video oyunlarına kadar geniş bir alanı kapsayan yaratıcı endüstriler, ülkeler, bölgeler ve şehirlerin kalkınmasında ve küresel rekabetinde giderek daha fazla öne çıkmaktadır. Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı - UNCTAD’ın 2018 yılında yayımlanan Yaratıcı Ekonomi Görünümü ve Ülke Profilleri Raporuna göre dünya çapında yaratıcı ürün ticareti, 2002 yılında yaklaşık 208 milyar ABD Doları iken 2015 yılında yaklaşık 509 milyar ABD Dolarına ulaşmış olup Çin, ABD, Fransa, Hong Kong ve İtalya bu ticarette öne çıkmaktadır. Türkiye’nin yaratıcı ürün ihracatı ise 2005 yılında 3,3 milyar dolar iken 2014 yılında yaklaşık 3 kat artarak 9,8 milyar dolara ulaşmıştır. Türkiye aynı zamanda 2015 yılında yaratıcı ürün ticaretinde 5 milyar dolar ile dünya genelinde en yüksek dış ticaret fazlası veren 4. ülke olmuştur.

İstanbul’un köklü ve zengin tarihi ile günümüze kadar taşınan kültürel mirası kentin yaratıcı endüstrilerini besleyen en önemli unsur olarak öne çıkmaktadır. İstanbul bu potansiyeli sayesinde Avrupa Konseyi tarafından 2010 Avrupa Kültür Başkenti ilan edilmiştir. Bu kapsamdaki çalışmaları yürütmek üzere kurulan 2010 Kültür Başkenti Ajansı ise çok sayıda projeyi hayata geçirerek kentin kültürel mirasını ayağa kaldırmış, kültürel hayatını canlandırmış ve imajını güçlendirmiştir.  

İstanbul’daki yaratıcı endüstriler Türkiye içinde baskın bir konuma sahiptir. Bu yüzden Türkiye’nin küresel başarısının devamlılığında da kritik önemdedir. İstanbul Türkiye’de yaratıcı endüstrilerde faaliyet gösteren işletme sayısı, istihdam ve elde edilen ciro içerisinde ağırlıklı bir paya sahiptir. Diğer bir deyişle yaratıcı endüstrilerin önemli bir bölümü İstanbul’da ve İstanbul’un belli bölgelerinde kümelenmiştir. Tasarım merkezlerinin yarısından fazlası da yine İstanbul’da faaliyet göstermektedir.

Yaratıcı endüstriler İstanbul ekonomisine, sosyal ve kültürel hayatına canlılık kazandırmakta, İstanbul’un yurtiçi ve yurtdışındaki imajının güçlendirilmesine önemli katkılar sunmaktadır. İstanbul merkezli film endüstrisinin ortaya koyduğu popüler diziler birçok ülkeye ihraç edilerek İstanbul ve Türkiye’yi tanıtmakta, müzeler, kültür ve sanat etkinlikleri İstanbul’u kültür turizmi için küresel bir destinasyon haline getirmektedir. Oyun sektöründeki start-uplar ise Türkiye’nin son dönemdeki en hızlı büyüyen şirketleri arasında yer almaktadır.

Ajansımız paydaşları ile birlikte hazırladığı 2010-2013 ve 2014-2023 İstanbul Bölge Planlarında yaratıcı endüstrileri İstanbul’un kalkınmasında öncelikli alanlardan birisi olarak belirlemiştir. Bu doğrultuda 2010 yılında ilan ettiği Yaratıcı Endüstriler Geliştirilmesi Mali Destek Programı ile Ajans bu konuda Türkiye’de ilk ve öncü kurumlardan birisi olmuştur. Günümüze kadar devam ettirilen programlarla kümelenmenin, girişimcilik kapasitesi ve iş geliştirmenin desteklenmesi, yaratıcı insan gücünün yetiştirilmesi ve İstanbul’a çekilmesi, yaratıcı endüstrilerde yenilikçiliğin yaygınlaştırılması ve bu sektörlere dair farkındalığın artırılmasını amaçlayan 100’e yakın proje İstanbul’da hayata geçirilmiştir.

İngiltere’nin Sanat ve Beşeri Bilimler Araştırma Konseyi (Arts and Humanities Research Council - AHRC) ile birlikte 2019 yılında düzenlediğimiz Yaratıcı Endüstriler Temalı Ortak Çalıştay’da İstanbul ve İngiltere’den 60 katılımcı yaratıcı endüstrilerin sorunları, potansiyelleri ve uluslararası işbirliği olanaklarını ele aldı. Çalıştay  AHRC “UK-Turkey Creative Industries Research Networking Awards” (Birleşik Krallık-Türkiye Yaratıcı Endüstriler Araştırmaları İşbirliği Hibe) çağrısı ve taraflar arasında gelecekteki işbirlikleri için önemli bir zemin sağladı.

Koç Üniversitesi KARMA Gerçeklik Laboratuvarı  grafik ve anlatı sanatçıları, XR geliştiricileri, psikoloji ve nörobilim uzmanları, mühendisler ve bilgisayar bilimcilerinden oluşan çok disiplinli ekipleri bir araya getiriyor. Karma Lab tasarım, geliştirme danışmanlığı ve geliştirme hizmeti veriyor, eğitimler düzenliyor ve karma gerçeklik alanında araştırma faaliyetleri yürütüyor.

İstanbul Modern Sanat Vakfı ile birlikte yürüttüğümüz Uluslararası Misafir Sanatçı Programı dünyanın dört bir köşesinden modern sanatçıları ve yerel zanaatkarları  bir müze çatısı altında buluşturuyor. İstanbul'un yenilikçi ve yaratıcı potansiyelinin küresel ölçekte tanıtımını ve görünürlüğünü arttırmayı amaçlayan programda misafir sanatçılar İstanbul’daki metal işleme, çini, seramik, halı, ahşap oyma, vitray ve ebru gibi geleneksel el sanatlarını sürdüren zanaat ustalarıyla bir araya gelerek güncel üretimler gerçekleştiriyor.

Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi ve Vakıflar İstanbul 1. Bölge Müdürlüğü ile yürüttüğümüz KURAM LONCA: İstanbul Geleneksel Sanat ve Zanaat Atölyeleri  projesinde İstanbul’un kaybolmaya yüz tutmuş geleneksel sanat ve zanaat dallarındaki ustalığın devamlılığını sağlamayı amaçlıyoruz. Proje ile İstanbul özelinde faaliyet gösteren mevcut geleneksel sanat ve zanaat erbabının envanteri oluşturuldu. Geleneksel Sanat ve Zanaat İleri Analiz Laboratuvarında dijital ve kolay ulaşılabilir bilgi bankası oluşturularak geleneksel malzeme ve tekniklere ait verilere erişim kolaylaştırıldı.

1453 Nişantaşı Nish Dokuma projesi ile  Anadolu'da yaşayan geleneksel kumaş dokumacılığının gelecek nesillere aktarılması için Nişantaşı Üniversitesi bünyesinde dokuma atölyelerini hayata geçirdik. 

Ajansın da destek verdiği İstanbul’u UNESCO yaratıcı kentler ağına dâhil etme çabaları olumlu sonuçlar vermiş ve İstanbul 2017 yılında Tasarım Kenti olarak UNESCO Yaratıcı Kentler Ağına katılmıştır. Ajansın 2010 yılından itibaren Bölge Planlarında yaratıcı endüstrileri önceliklendirmesi, istikrarlı bir şekilde uyguladığı mali destek programları ve yürüttüğü projeler, geliştirdiği işbirlikleri, altyapılar ve yerel ekosistem bu süreçte önemli bir rol oynamıştır.

Ajansımız 2010 yılından beri İstanbul’da yaratıcı endüstrilerin geliştirilmesine yönelik olarak yürüttüğü  çalışmalarını, geliştirdiği işbirliklerini, edindiği bilgi ve deneyimlerini daha uzun vadeli ve stratejik bir bakış açısıyla ele alarak 2021-2023 dönemi için Yaratıcı Endüstriler Sonuç Odaklı Programı’nı hazırlamış ve uygulamasına başlamıştır.

Yaratıcı Endüstriler Sonuç Odaklı Programı ile :

• Genel olarak yaratıcı endüstrilerin İstanbul ekonomisindeki ağırlığının artırılmasını
• Özel olarak ise İstanbul’da üretilen ürün ve hizmetlerde tasarımla katma değerin artırılması ve yaratıcı endüstriler ekosisteminin güçlendirilmesini amaçlıyoruz.

Tasarım sektörünü önceliklendirdiğimiz Sonuç Odaklı Program kapsamında 2021-2023 arasında İstanbul’da tasarım, yaratıcılık veya teknoloji tabanlı yeni merkezlerin sayısını artırmayı ve tasarım müzesini hayata geçirmeyi öngörüyoruz. Vereceğimiz tasarım mentörlüğü hizmetleri ile işletmelerin tasarım tescil başvurularını, ciro ve ihracatlarını artırmayı hedefliyoruz.

Uygulayacağımız usta-tasarımcı programlarıyla geleneksel zanaatları tasarımla buluşturmayı, zanaatkârların kapasitelerini ve yaratıcılıklarını artırmayı amaçlıyoruz. Düzenleyeceğimiz etkinlikler ve oluşturacağımız platformlar yaratıcı endüstrilerin bütün aktörlerini bir araya getirecek. Hazırlayacağımız raporlar ve veriler ise sektör paydaşlarının gelecekteki çalışmalarına yön verecek ve işbirliklerini artıracak.

İstanbul’un  Yaratıcı Endüstriler Ekosistemini Güçlendiriyoruz 

Şile Bezi Endüstrisi Yeniden Hayata Dönüyor

2020 Yılı Sosyal Gelişmeyi Destekleme Programı (SOGEP) kapsamında Şile Belediyesi ve diğer paydaşlarımız ile birlikte yürüttüğümüz proje ile İstanbul’un coğrafi işaretli tek ürünü olan Şile Bezinin üretim kapasitesinin artırıyoruz ve test ve sertifikasyon sisteminin kuruyoruz. Başta Şile olmak üzere kırsal kesimde yaşayan kadınların istihdam edilmesi ve kooperatif modeli ile sürdürülebilir gelir elde etmelerini sağlıyoruz. Proje kapsamında kurulacak tasarım merkezi ile kadın girişimciliğinin geliştirilmesi, uluslararası pazarlara açılım ve markalaşmanın sağlanmasını sağlayacağız.

İstanbul Tasarım Merkezi’ne Kavuşuyor

AB  fonları ile 30 aylık bir sürede uygulayacağımız IDEA4ISTANBUL (Industrial Design Ecosystem Axis for ISTANBUL) başlıklı projede İstanbul Sanayi Odası, İTÜ ve ETMK ile birlikte imalat sektörü ve endüstriyel tasarım sektörleri arasındaki bağları güçlendirecek bir merkezi İstanbul’a kazandırıyoruz. Endüstriyel tasarım paydaşlarını bir araya getirecek ve imalat sektöründe endüstriyel tasarım farkındalığı ve kullanımını artıracak merkezde ürün tasarım danışmanlığı ve hizmetleri verilecek, maker lab atölyesi ve kullanıcı deneyimi (UX) laboratuvarı kurulacak ve yarışmalar düzenlenecek.   

İşletmelerde  Tasarım Kültürünü geliştireceğiz

Uygulayacağımız özel bir program ile işletmelerin tasarım merkezli dönüşümü sağlayacağız. Bu kapsamda tasarım mentörlüğü sistemi de geliştirileceğiz. Hâlihazırda tasarım odaklı dönüşümünü sağlamış olan işletmelerin mevcut kapasitelerinin artırılmasına yönelik çalışmalar yapacağız ve bu kapsamda bir model geliştirileceğiz. Programın hazırlanması ve uygulanması süreçlerinde bu alanda uzman kurum ve kuruluşlar ile birlikte çalışmayı planlıyoruz. 

İstanbul Yaratıcı Endüstriler (İYE) Platform Yapıları Sektör Aktörlerini Buluşturuyor

İstanbul’da yaratıcı endüstri aktörleri düzenli olarak bir araya getirecek aktif  ve esnek platform yapıları oluşturuyoruz. Platform yapıları İstanbul’da yaratıcı endüstrilerin geliştirilmesi için yapılan çalışmalara yön verecek ve koordine edecek.

Tasarım Desteklerini  Paydaşlarımızla Buluşturuyoruz

Hem Türkiye’nin hem de diğer ülkelerin veya uluslararası kuruluşların tasarım sektöründe çalışmalar yürüten aktörler için sağladığı desteklere erişimin yaygınlaştırılması maksadıyla eğitimler ve bilinçlendirme faaliyetleri yürütmeyi planlıyoruz. Özellikle işletmelerin tasarım kapasitelerini geliştirmeyi öngörüyoruz. STK, kümeler, üniversite ve/veya diğer kamu kurum ve kuruluşları ile iş birliği yaparak ekosistemin bütün aktörlerine doğrudan ya da dolaylı olarak ulaşmayı planlıyoruz.

Web Tabanlı İstanbul Creative Network geliştiriyoruz

İstanbul’daki yaratıcılık ve tasarım tabanlı merkez ve yapıların, bu alanlarda uygulanan İSTKA ve diğer kurumların projelerinin yer alacağı web tabanlı bir harita sistemini geliştireceğiz. Sektör paydaşları ve çalışmalarının görsel olarak daha iyi analiz edilip değerlendirilebileceği bu ağ, aktörler arası etkileşimi artıracak ve paydaşların çalışmalarını yönlendirecek.

Paydaşlarımızın Yaratıcı Endüstriler Projelerini Destekliyoruz

2010 yılında beri uygulamakta olduğumuz  «Yaratıcı Endüstrilerin Geliştirilmesi», «Yaratıcı ve Yenilikçi İstanbul» mali destek programları ile paydaşlarımızın İstanbul’da yürüttüğü projeleri desteklemeye ve yaratıcı endüstriler ekosistemini geliştirmeye devam ediyoruz. Paydaşlarımızın diğer ülkelerdeki yaratıcı endüstriler aktörleri ile birlikte yürüteceği işbirliği projelerini de destekleyecek programlar uygulamayı planlıyoruz.

Yaratıcı Ekonomi Verileri Kapsam ve Kalitesini Geliştiriyoruz

Sektöre ilişkin kısıtlı veriler yaratıcı endüstrilere bu alandaki çalışmaların ve performans takibinin, dolayısıyla karar alma ve politika analizlerinin kalitesini düşürüyor. Yaratıcı ekonomiye yönelik  verileri derleyecek, mevcut olmayan hangi verilerin üretilmesi gerektiğini ortaya koyacak, tavsiye niteliğinde bir raporu başta TÜİK olmak üzere ilgili kurumlarla işbirliği halinde hazırlayacağız. Rapor ulusal bir çalışma başlatılması için kaynak teşkil edecek.