Ege Bölgesi’nin gerek nüfus gerekse dış ticaret açısından en büyük şehri olan İzmir’de ulaştırma-lojistik altyapısını limanlar, demiryolları ve karayolları oluşturmaktadır. Kıyılarında 22 limanı olan Ege Bölgesi’nde İzmir, sahip olduğu 14 liman ile önemli bir taşıma, ulaştırma ve lojistik gücüne sahiptir. Tarih boyunca Anadolu yarımadasının dünyaya açılan ticaret kapısı olan İzmir uzun yıllar boyunca bölgesine hizmet veren liman kenti olmuştur.

İzmir 2020 yılında Ege Bölgesi’nin ihracatının tek başına yaklaşık yarısını gerçekleştirmiştir. Gümrük verilerine göre ülkemizin 2019 ihracatına %14,3 katkı koymuştur. İzmir’in 2019 yılında 12 milyar doları aşan ihracatının %75’i deniz taşımacılığı ile yapılmaktadır. Buna bağlı olarak bölge limanları ve buna bağlı ulaşım ağları öne çıkmakta, İzmir’in üretim ve ihracat gelişiminde limanlar önemli rol üstlenmektedir.

Alsancak’taki TCDD İzmir Limanı Ege Bölgesi limanları içinde kamu tarafından işletilen tek limandır. Aynı zamanda Ege Bölgesi’nin her çeşit gemi ve yüke hizmet verebilen tek limanı olmasıyla öne çıkmaktadır. Dolayısıyla söz konusu liman İzmir’in en önemli lojistik altyapısı içerisinde yer almaktadır.

Aliağa ilçesi Nemrut Körfezi’nde yedi adet özel sektör limanı faaliyet göstermektedir. Söz konusu limanlar ülkemiz için stratejik öneme sahip ürünlerin ithalat ve ihracatı için katkı sağlamaktadır. Ayrıca gösterdikleri hızlı büyüme bölge ticaretine ivme kazandırmaktadır. 2011-2020 arasını kapsayan son on yıllık dönemde Türkiye limanlarında toplam yük miktarı %37 artmışken İzmir limanlarında bu artış %61,9 olmuştur. Son beş yıldaki artış oranları Türkiye limanlarının yaklaşık iki katıdır. Bunun en önemli nedeni Aliağa’da yoğunlaşan özel sektör liman yatırımlarıdır. Dolayısıyla bu bölgenin gelişimi hem İzmir hem ülkemiz için önemlidir.

Üretim ve tüketim için malların alış verişini sağlayan liman yapılarının sağlıklı ve verimli çalışabilmeleri sahip oldukları ulaşım ağlarına bağlıdır. İzmir ili sınırları içinde 274 km  otoyol, 2.481 km devlet yolu, 2.648 km il yolları olmak üzere toplam 5.403 km uzunluğunda yol bulunmaktadır. 

Otoyollar günümüz şartlarına uygun biçimde hızlı mal ve yolcu trafiğine olanak veren ulaşım altyapılarıdır. 2019 yılında hizmete giren 426 km uzunluğundaki İzmir-İstanbul otoyolu ile 2020’de hizmete açılan bağlantı yollarıyla beraber 95,9 km uzunluğa sahip Menemen-Aliağa-Çandarlı Otoyolu önemli güncel yatırımlardır. İzmir-İstanbul otoyolu iller arasındaki seyahat süresini 3,5 saate kadar düşürmüş, Menemen-Aliağa-Çandarlı da oldukça sıkışık olan İzmir-Aliağa güzergâhı için önemli ölçüde rahatlama sağlamıştır.

Anadolu topraklarındaki ilk demiryolu işletmesi, 1856 yılında bir İngiliz şirketine verilen imtiyazla yapımına başlanan, 1866 yılında tamamlanan, 130 kilometrelik İzmir-Aydın demiryolu hattıdır. İlk demiryolu hattının İzmir’de açılmış olması sebebiyle İzmir’in demiryolu ulaşımında öncü ve farklı bir yeri vardır. Halihazırda 571 km demiryoluna sahip İzmir’de sanayi alanları, limanlar ve yerleşimler arasında gerekli mal ve yolcu taşımacılığında demiryolları önemli bir rol üstlenmiştir. 

Yapımı başlayan Kemalpaşa Lojistik Merkezi ve Çandarlı Limanı ile İzmir’in lojistik anlamında gücünün artışı hedeflenmektedir. Söz konusu yeni yatırımlar 11. Kalkınma Planı hedefleri doğrultusunda demiryolu ulaştırmasının payının artırılması, liman altyapısının geliştirilmesi, lojistikte verimliliğin artırılması ve maliyetlerin düşürülmesi yönünde katkı sağlayacaktır.

Ajansımız, 2020 yılından itibaren İzmir’de denizleri gelecek nesiller için korurken denizlerle ilişkili ekonomik faaliyetleri geliştirmeye odaklanmıştır. Özellikle deniz taşımacılığı ve limanlar odağında yürütülen bu çalışmalarda öncelikle gerekli bilgi altyapısının geliştirilmesi yönünde çalışmalar yapılmıştır. TCDD İzmir Limanı’nın detaylı bir değerlendirilmesi yapılarak bölge ekonomisi için ne denli bir değer arz ettiği ortaya konulmuştur. Bölge limanlarının toplu biçimde değerlendirilmesine yönelik yeni bir çalışma başlatılmıştır. Bu çalışmalarla birlikte 14 adet limana sahip İzmir’in dünya deniz taşımacılığından daha fazla pay alması yönünde hangi adımların atılması gerektiği üniversitelerle birlikte çalışılmaktadır. Bölgede ilgili kesimlerle bir arada gerekli stratejilerin geliştirilmesi yönünde çalışmalar yapılmaktadır.

Aliağa ilçesi bugün sadece İzmir ölçeğinde değil ulusal ölçekte öneme sahip demir çelik petrokimya, gemi söküm, gibi ağır sanayi kollarında faaliyet gösteren sanayi kuruluşları ile dikkat çekmektedir. Ayrıca Aliağa bölgesi petrol ve türevleri açısından ülkemizin önde gelen bölgelerinden birisidir.  Bölge sanayisine hizmet veren Aliağa limanları, İzmir-Çanakkale, İzmir-İstanbul otoyolları, çevre yolu ve İzmir-Bandırma Demiryolunun kesişim noktasında yer alan bir lojistik merkez kimliğiyle ön plana çıkmaktadır.

İzmir’in kuzeyinde Aliağa ilçesi sınırları içindeki Nemrut Körfezi’ni 7 adet liman paylaşmaktadır. Habaş, Ege Çelik, Batı Çimento, İzmir Demir Çelik, TCE Ege, Nemport, ve Petkim/Socar limanlarının bulunduğu bu bölge hızlı gelişimi ile öne çıkmaktadır. Ortak ihtiyaçların giderilmesine yönelik işbirliği ve koordinasyon faaliyetleri bu bölge için önemli bir çalışma alanıdır.

Yapımına başlanan yeni yatırımlar İzmir’in liman ve lojistik sektörlerinin gelişimi için önem taşımaktadır. Ajansımızca, özellikle Çandarlı limanı ve Kemalpaşa Lojistik Merkezi projeleri bu anlamda takip edilmekte, yatırımların bölgeye katkısını artırmaya yönelik gerek duyulan teknik çalışmaların geliştirilmesi sağlanmaktadır. Kuzey Ege Otoyolu ile desteklenen Çandarlı Limanı Projesi İzmir'de hızlı gelişim gösteren rüzgâr enerjisi ekipmanlarına yönelik bir üretim ve ihracat limanı olma yönünde potansiyeli ile öne çıkmaktadır. 

Bölgemize «Mavi Ekonomi» merceğinden bakarak yalnızca ekonomik büyümeyi değil; aynı zamanda, geleneksel yaşam biçimleri, karbon salımı ve iklim değişikliğinin yıkıcı etkilerini hafifletilmesine yardımcı olmak için, kıyılardaki somut olmayan “mavi” kaynakların korunması ve geliştirilmesini de hedefleyen Ajansımız, bu doğrultuda 2020-2023 döneminde Deniz Ekonomisi Sonuç Odaklı Programı’nı uygulamaya başlıyor.

Deniz Ekonomisi Sonuç Odaklı Programı ile :

• İzmir’de mavi ekonomi sektörlerinin potansiyelinin ve rekabet gücünün geliştirilmesi,
• İzmir’de deniz taşımacılığının ve liman hizmetlerinin geliştirilmesi, 
• İzmir’de liman hizmetleri konusunda vasıflı, donanımlı personel yetiştirilmesi yoluyla istihdamın desteklenmesi,
• İzmir’de tasarım ve yaratıcılık odaklı ekonomik faaliyetlerin ve kıyı turizminin geliştirilmesi amaçlanmaktadır.

Program kapsamında, 2020-2023 dönemi için, bölgemizde denizlerin ve deniz kaynaklarının koruma-yararlanma dengesi ile kent ekonomisindeki payını artırmayı amaçlayan pek çok faaliyet planladık.

Hayata geçireceğimiz faaliyetlerin yanı sıra, Bölgemizin «liman kenti» kimliği çerçevesinde uyumlu bütüncül ve sürdürülebilir yönetişim uygulamaları ile çalışmalarımızın etkisini pekiştirmeyi hedefliyoruz.

İzmir Limanları için Gelişim Perspektifi Hazırlıyoruz

İzmir Limanları Gelişim Perspektifi çalışmalarımız kapsamında, İzmir’de deniz taşımacılığı ve limanların geliştirilmesine ilişkin olarak mevcut liman varlığımız ve deniz taşımacılığının dünyadaki güncel eğilimler, gelişmeler ve Türkiye’nin dış ticaretinin gelişimi açısından incelemesini tamamlayacak, İzmir için fırsatların analizini gerçekleştirecek ve bu fırsat analizi dahilinde İzmir limanları için bir konumlanma önerisi geliştireceğiz.

Bu konumlanma önerisi ile «İzmir Bölgesi Limanları» için paylaşılan bir vizyon, tesis edilmesi gereken kapasite ve atılması gereken adımları belirleyeceğiz.

Oluşturacağımız gelişim perspektifi ile hem bölge aktörleri arasında etkileşim ve işbirliğinin güçlendirilmesini hem de İzmir’in tarihsel kimliğinde yer bulan “ticarette cazibe merkezi olma” rolünün canlandırılmasını amaçlamaktayız.

Bu doğrultuda çalışmaya ilişkin bilgi ve sahiplenmenin geliştirilmesini, bölgedeki liman paydaşlarının yönetişim ilkeleri doğrultusunda farkındalıklarının artırılmasını, aktörler arası diyaloğun, şeffaflığın, işbirliğinin ve hesap verebilirliğin geliştirilmesini ve performansın artırılmasını hedefliyoruz. Yapacağımız işbirliği ve koordinasyon faaliyetleri içerisinde deniz taşımacılığı ve liman ekosisteminin ayrılmaz parçası olan gemi inşası, onarımı ve geri dönüşümü sektörlerine ilişkin çalışmalar da yer alacaktır.

İzmir Liman Ekosistemi Aktörleri ile Yönetişimi Güçlendiriyor, Liman Kümelenmesini Geliştiriyoruz

Limanların performansının artırılması ve hizmetlerinin geliştirilmesinde çok-aktörlü katılımcı ve ortaklık temelli yeni yönetim modellerine dayanan liman yönetişimi uygulamaları ile karşılaşılmaktadır. Limanların gelişmişliği, etkinliği ve verimliliği konum, alt yapının ve üst yapının gelişmişliği, ulaştırma sistemleriyle bağlantı, paydaşlar, müşteriler ve çevre ile olan ilişkilerine bağlıdır. İzmir Bölgesi Limanları Gelişim Perspektifi odağında yürütülecek koordinasyon faaliyeti ile öncelikle söz konusu çalışmanın paydaşlar nezdinde tanıtımına yönelik taaliyetler yürütülecektir.