Ajansımız, TR81 Bölgesinde özel sektör, meslek kuruluşları ve sivil toplum örgütleri tarafından kümelenme bilincinin artırılmasını sağlayarak potansiyeli olan sektörlerde kümelenme çalışmalarının hayata geçmesini hedeflemektedir. Bu şekilde firmalar arası işbirliği kültürünün artması ile üretimden pazarlamaya kadar tüm süreçlerde firmaların avantaj elde etmeleri sağlanacaktır.
Batı Karadeniz (TR81) Bölgesi, madencilik, demir-çelik, enerji, orman ürünleri ve turizm gibi hakim sektörler ile bu sektörlere bağlı gelişen yan sanayi ile birlikte güçlü bir ekosistemi bünyesinde barındırmaktadır. Zonguldak ilinde madencilik, maden makineleri, demir-çelik sektörleri; Bartın’da turizm, sayacılık, ahşap yat tekne imalatı; Karabük’te ise demir çelik sektörü ön plandadır. Aynı coğrafyada, benzer iş kolunda, aynı değer zincirinde faaliyet gösteren, birbiriyle iş birliği içinde bulunan ve aynı zamanda birbirine rakip olan işletmeler ile destekleyici kurumların ortak bir fayda için bir araya gelmesi olarak tanımlanan kümelenme faaliyetleri, bölgemiz ekosistemi açısından büyük önem arz etmektedir. Zonguldak’ta maden makineleri sektöründe Ajansımız yönlendirmesiyle hayata geçen Maden Makineleri Üreticileri Derneği (MAKZON) bölgemizdeki kümelenme faaliyetlerinin ilk örneğidir. Bölgede öne çıkan diğer sektörler de kümelenme potansiyeline sahiptir.
Bölge ekonomisinin can damarını oluşturan taş kömürü madeninin 1830’lu yıllarda bölgemizde bulunması, sonraki süreçte de bu madenin devlet eliyle çıkarılarak ülke ekonomisine kazandırılması bölgeyi, sosyal, kültürel ve ekonomik alanlarda etkilemiş ve bölgenin gelişimini yönlendirmiştir. Özel sektör girişimciliğinin belirli alanlarda yoğunlaştığının görüldüğü bölgede profesyonel kümelenme süreçlerine geçişin ihtiyaç olduğu ortaya çıkmaktadır. Sektör temsilcileri, kendi mevcudiyetleriyle belli bir etkiye sahipken bunu iş birliği ve ortak faaliyetlerle geliştirerek daha güçlü hale getirebilecekleri açıktır.
Bölge, Türkiye’nin tek taş kömürü maden yataklarına sahip havza içinde yer almaktadır. Bu maden, Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK) ve özel sektör rodövansçıları aracılığıyla çıkarılmaktadır. TTK ve özel sektör maden işletmecilerinin varlığı ve bu işletmelerin makine, ekipman ihtiyacı, ilde maden makineleri imalatçılarının yoğunlaşmasına sebep olmuştur. Yine taş kömürü madeninin bölgedeki varlığı, bu madeni ham madde olarak kullanan entegre demir-çelik tesisleri ve termik santrallerini de beraberinde getirmiştir. Türkiye’nin en büyük entegre yassı çelik fabrikası ERDEMİR, Zonguldak ilinin Kdz. Ereğli ilçesinde yer almaktadır. Bu bölgede ERDEMİR’in varlığına bağlı olarak önemli sayıda çelik servis merkezi, makine ekipman parçaları imalatçıları da yer almaktadır. Zonguldak ilinin Kilimli ilçesinde yer alan iki büyük termik santral de ülke elektrik ihtiyacının yaklaşık %8’ini karşılamaktadır. Devrek ve Gökçebey ilçelerinde de mobilya ve ahşap ürünleri imalatçılarının yoğunlaştığı görülmektedir. Karabük’te uzun demir çelik imalatı yapan KARDEMİR fabrikasının yer alması, demir çelik yan sanayinin gelişmesinde belirleyici rol oynamıştır. İlde yaklaşık 18 adet aktif haddehane tesisi bulunmaktadır. Bartın ilinde de turizm, sayacılık, ahşap yat tekne imalatı gibi sektörlerin ön planda olduğu görülmektedir.
Bölgemizde Kümelenmeye Genel Bakış
Batı Karadeniz Bölgesinde belirli sektörlerde kümelenme faaliyetlerinin gelişime açık olduğu görülmektedir.
Kümelenme konusunda; kamu, üniversite, özel sektör ve sivil toplum kuruluşlarının işbirliğinin artması önem arz etmektedir.
Kümelenme faaliyetlerine ilişkin iyi uygulama örnekleri yakından takip edilip başarılı kümelerle ilişkiler geliştirilerek bölgedeki paydaşların motivasyonu yükseltilebilecektir.
Zonguldak’ta hayata geçen ilk küme olan MAKZON, iyi uygulama örneği olma potansiyeline sahiptir.
Bartın’da sayacılık, ahşap yat ve tekne imalatı gibi küme potansiyeli mevcut sektörler için paydaşlar arasında bilinçlendirme çalışmalarına ihtiyaç bulunmaktadır.
Karabük’te demir çelik sektörü ve gelecekte gelişme göstermesi beklenen raylı sistemler sektörü kümelenme için potansiyel taşımaktadır.
Çaycuma’da Filyos Vadisi Projesi için kurulması planlanan Lojistik Merkez ile bölgede, lojistik sektörü açısından kümelenmenin ilk adımları atılabilecektir.
Ajansımız, hazırladığı 2014-2023 bölge planında iki temel gelişme ekseni belirlemiştir. Bunlardan biri “Yenilikçilik ve Girişimcilikle Desteklenen Sektörel Çeşitlilik”tir. Bu eksen altında bulunan “Mevcut Sınai Faaliyetlerin Rekabet Güçlerinin Arttırılması” önceliğinde “Demir-çelik sektörü ile buna bağlı yan sanayinin güçlendirilmesi” ile “Kümelenme, endüstriyel simbiyoz ve markalaşma çalışmalarının başlatılması” tedbirlerini belirleyen Ajansımız bu doğrultuda çalışmalarını geliştirmiştir.
Çalışmalarına bölge planında belirlediği eksende yön veren Ajansımız, bölgede hakim sektörlerden biri olan çelik sektörünün daha güçlü hale gelmesi için 2019 yılında çelik sektörü kümelenmesi konusunda analiz çalışması yapmıştır. Analiz dışında Ajansımız, kümelenme konusunda yaptığı ziyaretler, farklı kümelerle kurduğu temaslar ve iyi uygulama örneklerinin aktarılmasıyla bölge paydaşlarında farkındalık oluşturmayı sağlamıştır.
Zonguldak ilinde ilk küme yapısı olan MAKZON, Ajansımızın yönlendirmesiyle düzenli sanayi alanı oluşturmak için çalışmalara başlamıştır. Yine Ajansımızın farkındalık çalışmalarının etkisiyle bölgemizdeki başarılı üniversitelerden Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi bünyesinde Maden Makineleri Uygulama ve Araştırma Merkezi hayata geçmiştir. Kümenin gelişmesine ivme kazandırmak, teknoloji düzeylerinin, ihracatlarının artmasını sağlamak ve yeni pazarlara ulaşmasını sağlamak amacıyla Ajansımız, Maden Makineleri Pazar Araştırma çalışmasını hazırlamıştır.
Ajans olarak bölgemizde küme kültürünün daha iyi yerleşmesini sağlamak adına Anadolu Kümeleri İşbirliği Platformu (AKİP) ve OSTİM İş ve İnşaat Makineleri Kümelenmesi (İŞİM) ile temaslar kurulmuştur. Alanında başarıya ulaşmış olan bu platformlardan bölgemizin de tecrübe kazanması için Ajansımız köprü görevi üstlenmiştir.
InnoTeam: Ajansımız, 2017-2018 yıllarında InnoTeam yarışmasını düzenlemiştir. Yapılan değerlendirme neticesinde sıralamada yer alan ilk 10 firma, inovasyon yönetimi kapsamında 6 ay ücretsiz mentorluk hizmeti almaya hak kazanmıştır.
InnoHabits: MARKASEM kapsamında Sabancı Üniversitesi iş birliğinde eğitim alan Ajans personelimiz 14 firmanın inovasyon yönetimi olgunluk seviyelerini ölçen analiz raporları hazırlamıştır. Ajansımız bölgemizde mukim 35 firmaya inovasyon yönetimi eğitimi; 235 kişiye inovasyon danışmanlığı eğitimi; 72 kişiye inovasyon danışmanlığı eğitici eğitimi vermiştir.
Oasis: Proje ile kalkınma ajanslarının uyguladığı inovasyon destek mekanizmalarının analizi ve KOBİ’lerin aldıkları spesifik desteklere istinaden performanslarına dair detaylı bir etüt çalışması yapılmıştır.
Akıllı ihtisaslaşma, Ar-Ge yatırım harcamaları ve yenilik politikalarını, bilimsel ve teknolojik uzmanlığı, bölge ekonomisine katma değer yaratacak faaliyet alanı/alanlarını tespit edebilen ve bölgenin büyüme düzeyini nasıl etkileyeceğini saptayan bölgesel düzeydeki sanayi ve yenilik çerçevesidir (OECD, 2013). 2014-2023 Doğu Marmara Bölge Planı ile rekabet edebilirlik gelişme ekseni kapsamında akıllı ihtisaslaşmayı sağlamayı amaçlıyoruz. Doğu Marmara Bölgesi’nde halihazırda bölge ekonomisinde etkin olan imalat ana sektörlerinin tespitine yönelik olarak farklı kriter gruplarına göre gerçekleştirdiğimiz analiz çalışmaları sonucunda, bölgedeki sektörleri üç grupta sınıflandırdık. Bu kapsamda öne çıkan sektörlere odaklanarak, öncelikli alanlarda kümelenmeler ve iş birlikleri geliştirmeyi, hedef pazar odaklı dışa açılmayı hızlandırmayı, gelecek vadeden yeni üretim ve hizmet istihdam alanlarını belirlemeyi, istihdam olanaklarını artırmayı hedefliyoruz.
Ayrıca, akıllı ihtisaslaşma kapsamında yüksek katma değerli, yenilikçi ve teknoloji odaklı ürün ve hizmetlere geçilmesi ile Ar-Ge ve yenilikçilik faaliyetlerini artırmayı, tekno-girişimciliği geliştirmeyi, akademi-sanayi işbirliklerini teşvik etmeyi amaçlıyoruz. Bunların yanı sıra inovasyon yönetimi danışmanlığı sektöründe kurumsal kapasitesiyi geliştirmeyi, temiz üretime geçişi hızlandırarak bölgede yeşil büyümeyi sağlamayı öngörüyoruz. Bölgemizde sektörler arası etkileşimi artırmayı, yerel markalaşmayı desteklemeyi böylelikle fikri ve sınai eser sahipliğinin artmasını öngörüyoruz.
Bölgemizde akıllı ihtisaslaşmayı sağlayarak sürdürülebilir büyümeyi hedefliyoruz.
2014-2023 Doğu Marmara Bölge Planı’nda gelişme eksenlerinden biri olarak tanımladığımız rekabetçi bölge ekseninde akıllı ihtisaslaşmayı sağlamayı ve bölgede yüksek katma değerli, yenilikçi ve teknoloji odaklı ürün ve hizmetlere geçmeyi amaçlıyoruz.
Otonom Araç Geliştirme ve Test Platformu Kurulmasını Hedefliyoruz
MARKA olarak bölgemizde akıllı ihtisaslaşmanın sağlanması ve sürdürülebilir bir yenilikçilik sistemi içerisinde öncü sektörlerin geliştirilmesine yönelik uygun ortamların oluşturulması ve desteklerin sağlanması için “Akıllı İhtisaslaşma Temelinde Doğu Marmara Bölgesel Yenilik Stratejisi (2014-2018)”ni hazırladık. Akabinde 16 Aralık 2014 tarihinde uluslararası S3 Platformu’na (Akıllı İhtisaslaşma Platformu) Türkiye’den ilk, AB üyesi olmayan ülkelerden 2. bölge olarak üyelik başvurusunda bulunarak üyelik gerçekleştirdik.
Eklemeli İmalat kapsamında firmaların kapasitesini geliştirmeyi planlıyoruz
Doğrudan Dijital Üretim Platformu (DIMAP) ile fonksiyonel ürünlerin yüksek kalitede ve hızda eklemeli imalat yöntemi ile üretilmesi için sensörlerle entegre ve bu sensörlerden veri toplanarak, kendi kendine öğrenebilen yenilikçi dijital imalat hattının geliştirilmesini hedefliyoruz. Sabancı Üniversitesi Tümleştirilmiş Üretim Teknolojileri Araştırma ve Uygulama Merkezi (SU-TÜMER)’in yürütücü, Ajansımız ile birlikte Bursa Sanayicileri ve İşadamları Derneği (BÜSİAD), Kocaeli Sanayi Odası (KOSANO), Kompozit Sanayiciler Derneği, Saha İstanbul ve Teknopark İstanbul’un ortak olarak yer aldığı proje ile bölgemiz firmalarının da yer aldığı KOBİ’lere eğitim verilmesine, eğitim alan 5 firmaya ürün geliştirme süreçlerinde destek olunmasına ve demonstrasyon desteği sağlanmasına, eklemeli imalat hakkında özel sektör kuruluşlarında farkındalığın artırılması ve eklemeli imalat alanında standartların oluşmasına katkı sunacağız.
İnovasyon yönetimi farkındalığının artırılmasını hedefliyoruz
MARKA, 2017 yılında bölgedeki işletmelerde inovasyon yönetimi farkındalığının artırılması, inovatif işletmelerin tespit ve teşvik edilmesi, bu işletmelerin inovasyon yönetimi becerilerinin geliştirilmesi amacıyla “Doğu Marmara KOBİ'lerinin Inovasyon Kapasitesinin Geliştirilmesi- InnoTEAM” yarışmasını düzenlemiştir. InnoTEAM’in firmalar açısından organizasyonlarını olgunlaştırmaları, yeni ürünler geliştirmeleri, hizmetlerde iyileştirme gibi çok sayıda olumlu sonuç ortaya çıkardığı görülmüştür. YEKGÜÇ projesi ile TR42 Bölgesi’nde yenilikçilik (inovasyon) yönetimi farkındalığının artırılmasını, yenilikçi KOBİ’lerin tespit ve teşvik edilmesini, yenilikçi KOBİ’lerin inovasyon yönetimi becerilerinin geliştirilmesini sağlayacağız.
Ar-Ge proje ortaklıkları geliştirilmesini amaçlıyoruz
İlgili kamu kurumları, üniversiteler, kamu araştırma merkezleri, özel sektör Ar-Ge merkezleri) iş birliğini geliştirmek ve Ar-Ge proje ortaklıkları geliştirilmesine ve sürecin sürekliliğini sağlayacak iş birliği platformları oluşturulmasına katkı sağlamak amacıyla Ar-Ge Profesyonel Buluşmaları Ar-ge Pro+ Projesi’ni yürütmeyi hedefliyoruz.
İmalat sanayinde dijital dönüşüme geçişi hızlandıracağız
İmalat sanayinde dijital dönüşüme yönelik ihtiyacı belirlemek üzere firmalara ihtiyaç analizi envanter çalışması gerçekleştireceğiz. Teşhis çalışmaları sonucunda belirlediğimiz imalat sanayi firmalarının dijital dönüşüm olgunluk seviyelerinin ölçümünü referans tanılama çalışmaları ışığında veya yeni geliştirilecek özgün modeller ile gerçekleştireceğiz.
